Asırlar boyu Türkleri ve Rumları aynı çatı altında buluşturmuş olan Bozcaada’nın merkezi, iki farklı mahalleyi içinde barındırıyor. Geçmişte, söz konusu mahalleler ada merkezinin tam ortasından geçen bir dereyle ikiye ayrılıyormuş. Derenin bir tarafı Rum Mahallesi, diğer tarafı da Türk Mahallesi olarak adlandırılıyormuş. Günümüzde, Bozcaada’da yaşayan yalnızca birkaç Rum kalmış durumda. Geçmişte ada merkezini ikiye bölen derenin yerinde artık Çınar Çarşı Caddesi bulunuyor. Mahallelerin ismi de değişmiş. Rum Mahallesi artık Cumhuriyet Mahallesi, Türk Mahallesi de Alaybey Mahallesi olarak adlandırılıyor. Ancak başta adanın yerel halkı olmak üzere birçok kişi, iki mahalleyi de hâlen eski isimleriyle anıyor. Bunun temel sebeplerinden biri, mahallelerin geçmişteki özelliklerini günümüze dek korumuş olması. İki mahalleyi peş peşe gezdiğinizde, aralarındaki mimari farklar belirgin bir şekilde ortaya çıkıyor.
Cumhuriyet Mahallesi, eski ismiyle Rum Mahallesi, birbirini dik kesen geniş sokaklara ev sahipliği yapan bir yer. Rumlardan kalan kilise ve şapel gibi tarihi yapılar da bu mahallenin sınırları içinde. Hatta Bozcaada’nın ünlü Meryem Ana Kilisesi de Rum Mahallesi’nde bulunuyor. Alaybey Mahallesi, eski ismiyle Türk Mahallesi ise cami, namazgah, şadırvan ve çeşme gibi yapıları içinde barındırıyor. Türk Mahallesi’nde karşınıza, daha dar ve girift sokaklar çıkıyor. Her iki mahallede de günümüzde çok sayıda konaklama ve yeme içme işletmesi mevcut. Ancak özellikle Rum Mahallesi, adanın eğlence merkezlerine de ev sahipliği yapıyor.
