Şanlıurfa'da Gezilecek Yerler

Şanlıurfa, Türkiye'nin güneydoğusunda yer alan tarihi ve kültürel mirasıyla ünlü önemli bir şehirdir. Mezopotamya ovasının tam ortasında konumlanmış olması nedeniyle Şanlıurfa, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.

Şanlıurfa'nın en eski adı Edessa'dır. Eski bir ticaret merkezi olan Edessa, daha sonra Roma ve Bizans İmparatorlukları tarafından ele geçirilmiştir. 16. yüzyılda Osmanlı topraklarına katılan şehir, o dönemden beri Urfa olarak anılmıştır.

Şanlıurfa'da Gezilecek En İyi Yerler

Göbeklitepe Şanlıurfa il merkezine 18 kilometre uzaklıkta yer alan Göbeklitepe Arkeolojik Alanı, on iki bin yıllık köklü geçmişi sayesinde dünyanın bilinen en eski yapılar topluluğu olarak arkeoloji tarihine geçti.

Soğmatar Antik Kenti Soğmatar Antik Kenti, Şanlıurfa’nın Harran ilçesi sınırları içinde kalır ve Harran merkeze 51 kilometre uzaklıktadır.

Şuayb Antik Kenti Harran’a 36 kilometre uzaklıkta olan Şuayb Antik Kenti, Harran ilçesinde yer alan Tek Tek Dağları Milli Parkı’nın da bir parçasıdır.

Germuş Kilisesi Germuş Kilisesi ya da Surp Asdvadzadzin Kilisesi, Şanlıurfa’nın Haliliye ilçesi sınırları içinde yer alır.

Deyr Yakup (Yakup Manastırı) Deyr Yakup ya da diğer adıyla Yakup Manastırı, Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde yer alır. Dağlar üzerinde bulunan bu tarihi kalıntılar, halk arasında aynı zamanda Nemrut’un Tahtı olarak da anılır.

Şanlıurfa Mutfak Müzesi Şanlıurfa Mutfak Müzesi, Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesi sınırları içinde yer alır. 2008 yılında Şanlıurfa Belediyesi tarafından satın alınan Hacıbanlar Evi restore edilmiş ve bugünkü Şanlıurfa Mutfak Müzesi halini almıştır.

Urfa Kent Müzesi Urfa Kent Müzesi, Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesi sınırları içerisinde yer alır. Balıklıgöl’e 20-25 dakika yürüme mesafesindedir.

Selahaddin Eyyubi Camii (Aziz Johannes Prodromos Addai Kilisesi) Selahaddin Eyyubi Camii ya da eski adıyla Aziz Johannes Prodromos Addai Kilisesi Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde yer alır.

Fırfırlı Cami (On İki Havari Kilisesi) Fırfırlı Cami ya da eski kayıtlardaki adıyla On İki Havari Kilisesi, Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde yer alır.

Hazreti Eyyüp Sabır Makamı ve Camisi Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesi sınırları içerisinde yer alan Hazreti Eyyüp Sabır Makamı ve Camisi, Şanlıurfa inanç turizmi açısından önemli bir duraktır.

Rizvaniye Camii Rizvaniye Camii, Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde yer alır. Balıklıgöl’ün kenarında konuşlu caminin banisi Osmanlı Devleti’nin Rakka valisi olarak görev yapan Rıdvan Ahmet Paşa’dır.

Şanlıurfa Kalesi Günümüzde Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesi sınırları içinde yer alan Şanlıurfa Kalesi, Dambak Tepesi üzerinde bulunur.

Mevlid-i Halil Külliyesi Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde yer alan Mevlid-i Halil Külliyesi, Hz. İbrahim Mağarası ve Mevlid-i Halil (Dergâh) Camii mekânlarını içerir.

Haleplibahçe Mozaik Müzesi Haleplibahçe Mozaik Müzesi, Eyyübiye ilçesinde bulunan Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nin karşısında yer alır.

Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi Şanlıurfa Müzesi olarak da anılan Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi, Eyyübiye ilçesinde yer alır. Bugünkü binası 2015 yılında hizmete açılan Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nin hikâyesi, aslında 1948 yılında Atatürk İlkokulu’nda başlamış.

Balıklıgöl Şanlıurfa’nın simgesi haline gelmiş olan Balıklıgöl, şehrin Eyyübiye ilçesinde yer alıyor. Kadim ve kutsal kaynaklarda adı geçen Balıklıgöl, İbrahim peygamberin ateşe atıldığı yer olarak bilinir.

Halil-Ür Rahman Camii Halil ür-Rahman Camii, Şanlıurfa şehrinin Eyyübiye ilçesinde yer alan Balıklıgöl'ün bir köşesinde bulunur.

Şanlıurfa, özellikle İslam dininde kutsal kabul edilen peygamberlerle ilişkilendirildiği için dini açıdan büyük öneme sahiptir. Hz. İbrahim'in doğduğu ve yaşadığına inanılan şehirde, Hz. İbrahim ile ilgili birçok tarihi eser ve ziyaret noktası bulunmaktadır. Ayrıca Hz. Eyüp'ün mezarının da Urfa'da olduğuna inanılır.

Şanlıurfa'nın binlerce yıllık geçmişi, kültürel zenginliği ve doğal güzellikleriyle Türkiye'nin görülmeye değer şehirlerinden biri olduğu kuşkusuzdur. Tarih ve kültür sevenlerin mutlaka uğraması gereken Şanlıurfa, eşsiz mutfağı ve sıcakkanlı insanlarıyla ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim yaşatmaktadır.

Balıklıgöl

Balıklıgöl Şanlıurfa'nın en önemli turistik yerlerinden biridir. Balıklıgöl'ün etrafında birçok tarihi yapı bulunmaktadır.

Balıklıgöl Hakkında

Balıklıgöl, adından da anlaşılacağı üzere içinde balıkların yaşadığı göldür. Efsaneye göre Hz. İbrahim, putları kırdıktan sonra Nemrut tarafından cezalandırılmak üzere ateşe atılmış, fakat Allah'ın emriyle ateş suya dönüşmüş ve Balıklıgöl oluşmuştur. Balıklar da bu suda yaşamaya devam etmektedir. Gölün etrafında Hz. İbrahim'in doğduğu mağara, Balıklıgöl Camii ve Rızvaniye Camii gibi tarihi yapılar yer almaktadır.

Balıklıgöl'e Nasıl Gidilir?

Balıklıgöl'e ulaşım oldukça kolaydır. Şanlıurfa şehir merkezinde yer aldığı için yürüyerek, taksiyle veya toplu taşımayla rahatlıkla ulaşılabilir. Göle girmek yasaktır fakat etrafında gezmek ve fotoğraf çekmek serbesttir. En iyi zaman erken saatlerdir, çünkü gün ilerledikçe kalabalıklaşmaktadır. Gölün etrafındaki tarihi yapıları ve müzeleri de ziyaret etmek mümkündür.

Balıklıgöl'ün Tarihi Önemi

Balıklıgöl, Şanlıurfa için oldukça önemli bir yere sahiptir. Kuran-ı Kerim'de de bahsedilen ateşe atılma olayının yaşandığı yer olması bakımından dini açıdan önem taşımaktadır. Ayrıca gölün oluşum efsanesi şehrin kültürüne ve inançlarına derinden etki etmiştir. Balıklıgöl, her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilmektedir.

Göbeklitepe

Göbeklitepe, Şanlıurfa’nın yaklaşık 18 km kuzeydoğusunda, Örencik köyü yakınlarındadır. MÖ 10.000 yılına tarihlenen dünyanın bilinen en eski tapınağı ve kült merkezi olarak kabul edilmektedir. Göbeklitepe'de yapılan kazılarda ortaya çıkan yapılar, insanlığın yerleşik hayata geçmeden önce büyük kült merkezleri inşa edebildiğini göstermesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Göbeklitepe’de şimdiye kadar 4 adet dairesel alanın kalıntıları bulunmuştur. Bu alanların çapları 10 ila 30 metre arasında değişmektedir. Her bir yapının merkezinde T biçiminde devasa dikilitaşlar yer almaktadır. Bunların yükseklikleri ortalama 3-6 metre arası değişir. Dikilitaşların üzerleri hayvan figürleri ile süslüdür. Aslan, boğa, yırtıcı kuş, yılan, örümcek gibi semboller görülmektedir. Bunların avcı toplayıcı insanların inanç dünyaları ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir.

Göbeklitepe’ye gelen ziyaretçiler ören yerini ve müzesini gezebilirler. Müzede Göbeklitepe kazılarında bulunan eserler sergilenmektedir. Göbeklitepe’nin bulunduğu alana giriş ücretlidir. Ziyaretçiler ören yerinde rehber eşliğinde gezinti yapabilirler. Göbeklitepe, dünya tarihi ve arkeolojisi açısından büyük önem taşıyan nadir yerlerden biridir. İnsanlık tarihinde dönüm noktalarından biri olarak kabul edilebilecek bu ören yeri mutlaka görülmelidir.

Halilürrahman Gölü

Halilürrahman Gölü, Şanlıurfa'nın tarihi ve kültürel mekanlarından biridir. Göl, şehrin güneybatısında yer alır ve yaklaşık 650 dönüm büyüklüğündedir.

Halilürrahman Hakkında

Halilürrahman Gölü, Şanlıurfa'nın en büyük tatlı su göllerinden biridir. Gölün derinliği 10 metreye kadar ulaşır. Gölde Sumru balığı ve pullu sazan yetiştirilmektedir. Halilürrahman Gölü aynı zamanda önemli bir kuş cennetidir. Özellikle sonbahar ve ilkbahar aylarında, göçmen kuşların uğrak noktasıdır.

Halilürrahman Gölü'nün çevresi mesire alanı ve dinlenme yerleri ile çevrilidir. Özellikle yaz aylarında piknik yapmak için ideal bir yerdir. Ayrıca göl kenarında bulunan kamelyalar yöre halkı tarafından ziyaret edilmektedir.

Halilürrahman'a Nasıl Gidilir?

Halilürrahman Gölü'ne ulaşım oldukça kolaydır. Şanlıurfa şehir merkezinden düzenli minibüs seferleri bulunmaktadır. Ayrıca şehir içi dolmuşlarla da göle kolaylıkla ulaşılabilir.

Göl çevresinde yürüyüş yolları ve bisiklet yolları vardır. Gölün etrafında yürüyüş yapmak, bisiklet sürmek veya banklarda oturup manzarayı izlemek mümkündür. Ayrıca göl kıyısında çay bahçeleri ve restoranlar da mevcuttur.

Gölde tekne turu da yapılmaktadır. Tekne turuna katılarak gölü farklı bir açıdan görme şansı yakalanabilir.

Halilürrahman Gölü Efsaneleri

Halilürrahman Gölü ile ilgili birçok efsane anlatılmaktadır.

Rivayete göre Hz. İbrahim, oğlu Hz. İsmail'i çölde bırakırken su bulamamış ve toprağa ayağını vurarak bu gölü oluşturmuştur. Bir diğer efsaneye göre ise gölde yüzen adaların altında define olduğuna inanılmaktadır.

Bir başka efsaneye göre de gölde yaşayan Sumru balıkları aslında insandır. Rivayete göre Hazreti İbrahim'in ateşe atıldığı zaman bu balıklar İbrahim'i kurtarmak için atlamış, fakat yanarak kül olmuşlardır. Tanrı onların bu fedakarlığı karşısında onları balığa çevirmiş.

Görüldüğü gibi Halilürrahman Gölü birçok efsanevi hikayeye konu olmuş, mistik bir yapıya sahip önemli bir ziyaret yeridir.

Harran

Harran, Şanlıurfa ilinin en önemli tarihi ve turistik yerlerinden biridir. Mezopotamya'nın en eski yerleşim yerlerinden olan Harran, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.

Harran Hakkında

Harran, Fırat Nehri'nin batı yakasında, verimli Harran Ovası'nın tam ortasında yer alır. Şanlıurfa'ya 44 km uzaklıktadır. Tarihi MÖ 6000'lere kadar uzanan Harran'da Asurlular, Bizanslılar, Emeviler ve Abbasi dönemlerine ait pek çok eser bulunmaktadır. Bölgede tarım ve hayvancılık yaygın olarak yapılmaktadır.

Harran'a Nasıl Gidilir?

Harran'a Şanlıurfa'dan otobüsler ve minibüsler kalkmaktadır. Araçla gelinirse, Şanlıurfa-Akçakale yolundan sapmak yeterlidir. Harran'ın ana yerleşim yerinden sonra tarihi Harran kalıntılarına ulaşılır.

Harran'ın girişinde bilet gişesi bulunmaktadır. Buradan sonra konik kubbeli kerpiç evler ile ünlü Harran sokakları başlar. Ulu Camii, Han-el Ba'rur, Memlük Kalesi ve Ayşe Kadın Türbesi ziyaret edilebilecek önemli yerlerdir.

Harran'ın Tarihi Önemi

Harran bölgesi, yerleşim tarihi MÖ 6000'lere kadar uzanan Mezopotamya'nın en eski yerleşim yerlerinden biridir. Asurlular, Sümerler, Babililer ve Romalılar gibi pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır.

İslamiyet'in ilk yıllarında Müslüman Araplar tarafından fethedilen Harran, Abbasi döneminde bilim ve ticaret merkezi haline gelmiştir. 8. ve 13. yüzyıllar arasında bölgeye hakim olan Harranlı hanedan, bilime ve bilginlere büyük destek sağlamıştır.

Günümüzde hala ayakta kalan tarihi yapıları ve kültürü ile Harran, Şanlıurfa'nın en önemli turizm merkezlerinden biridir.

Karakoyun Barajı

Karakoyun Barajı, Şanlıurfa'nın güneyinde yer alan büyük bir barajdır. Baraj, 1990'lı yıllarda inşa edilmiş olup, Harran Ovası'nı sulamak için kullanılmaktadır.

Karakoyun Hakkında

Karakoyun Barajı, 185 metre yüksekliğinde olup, 1,8 milyar metreküp su depolama kapasitesine sahiptir. Barajın arkasında oluşan göl, yaklaşık 65 kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Baraj, Fırat Nehri üzerinde kurulmuştur ve bölgede tarım için hayati öneme sahiptir.

Karakoyun'a Nasıl Gidilir?

Karakoyun Barajı'na Şanlıurfa merkezden veya Harran'dan kolaylıkla ulaşılabilir. Barajın hemen yanında bir kafe bulunmaktadır. Ayrıca göl kıyısında yürüyüş yapmak ve manzarayı izlemek için oldukça elverişli bir alandır.

Barajın tam karşısında Karakoyun Köprüsü yer almaktadır. Bu köprüden geçerek barajın diğer tarafında da gezinti yapmak mümkündür.

Karakoyun'da Yapılacak Aktiviteler

• Baraj setinin üzerinde yürüyüş yapmak
• Göl kıyısında piknik yapmak
• Fotoğraf çekmek
• Doğayı izlemek ve dinlenmek
• Balık tutmak

Karakoyun Barajı, Şanlıurfa'ya gelen ziyaretçilerin mutlaka uğraması gereken yerler arasında yer almaktadır. Hem bölgenin tarımı için hayati öneme sahip olması hem de eşsiz manzarasıyla ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunmaktadır.

Kasımiye Medresesi

Kasımiye Medresesi, Şanlıurfa'nın Halfeti ilçesinde yer alan tarihi bir medresedir. 13. yüzyılda Kasım bin Abdullah tarafından yaptırılmıştır.

Kasımiye Hakkında

Kasımiye Medresesi, Halfeti'nin merkezinde Fırat Nehri kıyısında konumlanmıştır. Kare planlı olarak inşa edilen medrese, taş malzeme kullanılarak yapılmıştır. Giriş kapısının her iki yanında birer kule bulunmaktadır. İç avlunun etrafında hücreler yer alır.

Kasımiye Medresesi'ne Nasıl Gidilir?

Kasımiye Medresesi'ni ziyaret etmek için Halfeti'ye gidilmelidir. Medrese, ilçe merkezinde ve nehir kıyısında bulunduğu için ulaşması oldukça kolaydır. Medrese içerisinde müze olarak kullanılan bölümler bulunmaktadır. Ziyaret için herhangi bir ücret talep edilmemektedir.

Kasımiye Medresesi'nin Tarihi Önemi

Kasımiye Medresesi, 13. yüzyılda inşa edilmiş olması nedeniyle oldukça eski bir yapıdır. İçerisindeki süsleme ve bezemeler Selçuklu dönemi mimari özelliklerini yansıtmaktadır. Günümüze kadar ayakta kalmayı başarmış ender Selçuklu eserlerinden biridir. Bölgede İslamiyet'in yayılmasında önemli bir eğitim kurumu olarak hizmet vermiştir. Tarihi açıdan büyük öneme sahip bir medresedir.

Şuayb Antik Kenti

Şuayb Antik Kenti, Şanlıurfa ilinin Hilvan ilçesinde yer alan tarihi bir yerleşim yeridir. İlk yerleşimin MÖ 4000'li yıllara dayandığı tahmin edilen antik kent, Hz. İbrahim'in doğduğu ve ilk gençlik yıllarını geçirdiği yer olarak bilinmektedir.

Şuayb Antik Kenti'nin en önemli özelliği, burada peygamber kabul edilen Hz. Şuayb'in yaşadığına inanılan Şuayb Camii ve türbesinin bulunmasıdır. Hz. Şuayb'in kendisine inananları burada toplayıp vaaz verdiği rivayet edilmektedir.

Antik kentin ziyaret edilebilecek başlıca yerleri şunlardır:

• Şuayb Camii ve Türbesi: Hz. Şuayb'e ait olduğuna inanılan cami ve türbe buranın en önemli ziyaret noktalarıdır. Osmanlı ve Selçuklu mimari özellikleri taşıyan cami görülmeye değerdir.

• Antik Yerleşim Kalıntıları: Şuayb antik kentinin girişinde yer alan sütunlar, saray kalıntıları gibi tarihi eserler izlenebilir.

• Mağaralar: Antik kentin yakınlarında birçok mağara bulunmaktadır. Bunlardan en ünlüsü balmumu mağarasıdır.

Şuayb Antik Kenti'ne ulaşım Şanlıurfa'dan düzenlenen turlarla veya özel araçlarla sağlanabilir. Hilvan ilçe merkezine 10 km uzaklıkta olan antik kente günübirlik ziyaretler yapılabilir. Özellikle dinî ve tarihî açıdan önem taşıyan antik kent, Şanlıurfa’ya gelen ziyaretçilerin mutlaka görmesi gereken yerler arasındadır.

Şanlıurfa Yemek Kültürü

Şanlıurfa, binlerce yıllık geçmişi ve kültürel çeşitliliğiyle zengin bir mutfak kültürüne sahiptir.

Meşhur Şanlıurfa mutfağında öne çıkan lezzetlerden biri kuş üzümü kebabıdır. Kuş üzümü bitkisinin yapraklarında sarılarak pişirilen bu kebap çeşidi, Şanlıurfa'ya özgüdür. Etin kuş üzümü yaprağının aromasıyla harmanlanmasıyla ortaya çıkan eşsiz tat onu vazgeçilmez kılıyor.

Ciğer kebabı da Şanlıurfa mutfağının baş tacı lezzetlerdendir. İnce kıyılmış ciğer, baharatlarla harmanlanıp şişe takılarak közde pişirilir. Başka yerde bulamayacağınız kendine has aroması ciğer kebabını lezzetli kılan en önemli etken.

Şanlıurfa kebabı ise özel baharatları ve pişirme tekniğiyle diğer kebap çeşitlerinden ayrılır. Kuzu eti 24 saat marine edildikten sonra şişe takılıp mangalda pişirilir. Baharatların etle uyum sağlaması için bu uzun süre bekletilmesi gerekir.

Bunların yanı sıra lahmacun, tarhana çorbası, ali nazik, kaburga dolması da Şanlıurfa'nın vazgeçilmez lezzetleri arasındadır. Zengin baharatları ve hazırlanış teknikleriyle bu yemekler, Şanlıurfa mutfağının benzersiz tadını yansıtır.

Şanlıurfa Gezilecek Yer Önerileri

Şanlıurfa, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en önemli şehirlerinden biridir ve tarih boyunca çok sayıda medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Şehrin tarihi MÖ 8000'lere kadar uzanır ve birçok medeniyetin izlerini taşır.

Şanlıurfa'nın en önemli tarihi ve turistik yerleri arasında Balıklıgöl, Göbeklitepe, Halilürrahman Gölü, Harran, Karakoyun Barajı, Kasımiye Medresesi ve Şuayb Antik Kenti sayılabilir. Her biri farklı bir tarihi döneme ışık tutan bu yerler, şehrin kültürel zenginliğini yansıtmaktadır.

Şanlıurfa aynı zamanda eşsiz bir mutfak kültürüne sahiptir. Ciğer kebabı, lahmacun, yuvalama gibi yöresel lezzetlerin tadına bakmadan Şanlıurfa'dan ayrılmamak gerekir.

Şanlıurfa'yı ziyaret etmeyi planlayanlar için tavsiyemiz, mutlaka tarihi yerleri ve müzeleri gezmesidir. Fakat şehrin atmosferini tam anlamıyla yaşamak için çarşılarında ve sokaklarında vakit geçirmek, yöre halkıyla kaynaşmak da önemlidir. Her köşesi ayrı bir hikaye barındıran bu eşsiz şehir, ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunacaktır.