Karadeniz Bölgesi'nin Doğal Güzellikleri
Karadeniz Bölgesi, Türkiye'nin kuzeyinde yer alır ve Karadeniz'e kıyısı olan illerden oluşur. Bu iller; Artvin, Amasya, Rize, Trabzon, Giresun, Ordu, Samsun, Sinop, Kastamonu, Bartın, Zonguldak, Düzce, Çorum, Gümüşhane ve Bolu'dur.
Bölge oldukça dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Kıyılarında genellikle dar kıyı ovaları uzanır. İç kesimlerde ise Doğu Karadeniz Dağları, Canik Dağları, Ilgaz Dağları gibi dağ silsileleri yer alır.
Karadeniz Bölgesi'nin iklimi, kıyı kesimlerde ılıman ve yağışlı, iç kesimlerde ise karadeniz ikliminin etkisinden uzaklaştıkça karasal iklim özellikleri görülür. Kıyı kesimlerde yıllık yağış miktarı 2000 mm'yi bulurken, iç kesimlerde bu miktar 1000 mm'nin altına düşer. Kış ayları soğuk ve yağışlı, yaz ayları serin geçer.
Karadeniz Bölgesi'ndeki En Önemli Doğal Güzellikler
İncesu Kanyonu Çorum’un Ortaköy adlı ilçesindeki İncesu Köyü sınırları içinde yer alan İncesu Kanyonu, ismini de içinde bulunduğu sevimli köyden alıyor.
Cehennem Deresi Kanyonu Artvin’in Ardanuç ilçesi sınırlarında yer alan Cehennem Deresi Kanyonu, dünyanın en büyük kanyonlarından biri.
Ersizlerdere Kanyonu Ülkemizin en güzel ve etkileyici kanyonlarından biri olarak gösterilen Ersizlerdere Kanyonu, Kastamonu’nun Küre ilçesindeki Ersizlerdere Mevkii sınırları içinde konumlanıyor.
Çatak Kanyonu Kastamonu’nun Azdavay ilçesi sınırları içinde bulunan Çatak Kanyonu, hem Kastamonu’nun hem de ülkemizin en görkemli kanyonlarından biri.
Valla Kanyonu Kastamonu’nun Pınarbaşı ilçesine yaklaşık 26 kilometre uzaklıkta konumlanan Muratbaşı Köyü’nün yakınlarında yer alan Valla Kanyonu, dünyanın en derin ikinci kanyonu olma özelliğini taşıyor.
Horma Kanyonu Kastamonu’nun Pınarbaşı ilçesinin sınırları içinde bulunan ve ilçe merkezine yaklaşık üç kilometre mesafede yer alan Horma Kanyonu, ülkemizin en etkileyici kanyonlarından biri.
Ilıca Şelalesi Kastamonu’nun Pınarbaşı ilçesi sınırlarında yer alan Ilıca Şelalesi, ilçe merkezine yaklaşık 12 kilometre mesafedeki Ilıca Köyü’nde gizlenmiş olan bir doğa harikası.
Aynalı Mağara Amasya’nın Merkez ilçesine bağlı Ziyaret beldesinde bulunan Aynalı Mağara’nın tarihçesi, M.Ö. 2. yüzyıla, Helenistik Çağ’a dek uzanıyor.
Tomara Şelalesi Gümüşhane’de yer alan ve 2011 yılında tabiat parkı statüsüne de kavuşan Tomara Şelalesi, yaklaşık 70 dekarlık bir alanı kaplıyor.
Güzeldere Şelalesi 2011 yılında tabiat parkı olarak tescil edilmiş olan Güzeldere Şelalesi, Düzce’nin Gölyaka ilçesi sınırları içinde bulunuyor.
Tatlıca (Erfelek) Şelaleleri 2011 yılında tabiat parkı olarak tescil edilen Tatlıca Şelaleleri, Sinop’un Erfelek ilçesine bağlı Tatlıca Köyü’nün sınırları içinde yer alıyor.
Maral Şelalesi Artvin’in Borçka ilçesi sınırlarında bulunan Maral Şelalesi, Karçal Dağları’nda kendisiyle aynı ismi taşıyan derenin üzerinde yer alıyor.
Delikli Kaya Şelalesi Artvin’in Murgul ilçesi sınırlarında bulunan Başköy’de sizi görünümüyle hem şaşırtacak hem de büyüleyecek bir doğa harikası yer alıyor: Delikli Kaya Şelalesi.
Tar Deresi Bulut Şelalesi Rize’nin Çamlıhemşin ilçesinin merkezine yaklaşık 13 kilometre mesafede yer alan Tar Deresi Bulut Şelalesi, doğal güzellikleriyle ünlü kentin en popüler duraklarından biri.
Gelintülü Şelalesi Rize’nin Çamlıhemşin ilçesinde, Ayder Yaylası’nın merkezinin karşı tarafında yer alan Gelintülü Şelalesi, yaylanın merkezinden de çok net bir şekilde görülebiliyor.
Karadeniz Bölgesi'nin Bitki Örtüsü
Karadeniz Bölgesi, zengin bitki örtüsüne sahip olmasıyla ünlüdür. Bölgede ormanlar oldukça yaygındır ve Türkiye'deki ormanların yaklaşık %40'ını oluşturur.
Karadeniz ormanlarında en yaygın ağaç türleri kayın, gürgen, kestane, ıhlamur, kızılağaç ve meşedir. Özellikle Doğu Karadeniz'de yer alan kaçkar dağlarında bu ağaç türleri bol miktarda bulunur.
Bölgede 3000'in üzerinde endemik bitki türü yetişir. Bunlardan bazıları sadece Karadeniz Bölgesi'nde yetişen eşsiz türlerdir. Endemik bitkiler arasında ladin, sarıçam, kokulu ardıç, karayemiş ve sandal ağacı sayılabilir.
Karadeniz Bölgesi meyve ağaçları açısından da oldukça zengindir. Özellikle elma, armut, kiraz, vişne, ayva gibi üzüm başta olmak üzere birçok meyve türü yetişir. Rize ve Artvin illeri çay üretiminde ön plandadır. Fındık üretimi de bölgede önemli bir tarımsal faaliyettir.
Karadeniz Bölgesi'nin Akarsuları
Karadeniz Bölgesi, ülkemizin en önemli nehirlerinden Kızılırmak, Yeşilırmak ve Çoruh'a ev sahipliği yapmaktadır.
Kızılırmak, Anadolu'nun en uzun nehirlerinden biridir ve Kelkit Çayı ile birlikte Karadeniz'e dökülür. Kızılırmak boyunca derin vadiler ve görkemli şelaleler bulunur.
Yeşilırmak ise Amasya'dan doğar ve Samsun yakınlarında Karadeniz'le birleşir. Yeşilırmak havzası verimli ovalara ve bereketli topraklara sahiptir.
Çoruh Nehri, Doğu Karadeniz'in en büyük nehridir. Çoruh ülkemizin en hızlı akan nehirlerinden biridir ve yüksek enerji potansiyeline sahiptir. Çoruh boyunca yer alan Artvin'deki Borçka Şelaleleri bölgenin önemli turistik yerlerindendir.
Karadeniz Bölgesi'nin bu önemli nehirleri, derin vadileri ve şelaleleriyle doğal güzellikler sunarken, aynı zamanda zengin balık popülasyonlarına ev sahipliği yapar. Bölge halkı için bu nehirler önemli geçim kaynakları arasındadır.
Karadeniz Bölgesi'nin Dağları
Karadeniz Bölgesi'nde birçok yüksek dağ bulunmaktadır. Bölgenin en önemli dağlarından bazıları şunlardır:
Kaçkar Dağları
Kaçkar Dağları, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan ve 3937 metre yüksekliğe sahip olan dağ silsilesidir. Alp disiplini dağcılık sporuna oldukça uygun olan Kaçkar Dağları, zirve tırmanışları, buzullar, buzul gölleri ve yaylaları ile ünlüdür.
Pontus Dağları
Pontus Dağları, Doğu Karadeniz Bölgesi boyunca uzanan ve kıyıya paralel uzanan dağ silsilesidir. Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize illerini kapsayan dağların en yüksek noktası 3268 metre ile Kısır Dağı'dır. Zengin bitki örtüsüne sahip olan dağlarda, ladin, köknar, göknar, sarıçam, kızılağaç ve kestane ağaçları yaygındır.
Ilgaz Dağı
Ilgaz Dağı, 2677 metre yüksekliği ile Kuzey Anadolu Dağları'nın batısındaki en yüksek dağdır. Kastamonu ve Çankırı illeri sınırları içinde yer alan dağın etekleri ormanlarla kaplıdır ve zengin bitki örtüsüne sahiptir. Kış sporları için önemli bir merkez olan Ilgaz'da kayak tesisleri bulunmaktadır.
Küre Dağları
Küre Dağları, Karadeniz Bölgesi'nin iç kesimlerinde yer alan ve ladin ormanlarıyla kaplı dağlardır. En yüksek noktası Karagöl Tepesi olan dağlar, zengin bitki örtüsü ve yaban hayatına ev sahipliği yapmaktadır. Milli park ilan edilen dağlarda, ayı, kurt, vaşak gibi birçok hayvan türü yaşamaktadır.
Karadeniz Bölgesi'nin Yaylaları
Karadeniz Bölgesi'nde yer alan yaylalar, bölgenin en önemli doğal güzelliklerinden biridir. Yaylalar genellikle 1500 ila 2500 metre rakım aralığında yer alır.
Yaylaların yüksekliği ve serin havası, zengin bitki örtüsünün oluşmasını sağlar. Karadeniz Yaylalarında gür çayırlar, alpin çiçekleri ve çeşitli ağaç türleri yaygındır. Özellikle kekik, adaçayı, papatya gibi yayla çiçekleri ile sarıçam, göknar, köknar gibi ağaçlar bölgeye ayrı bir güzellik katar.
Yaylaların zengin flora ve faunası, eşsiz doğa manzaraları turizm açısından büyük bir potansiyel oluşturur. Yaylalar yürüyüş, trekking, kamp yapma, fotoğrafçılık gibi doğa sporları için oldukça elverişlidir. Ayder, Kavrun, Pokut, Sal, Kadırga, Çakırgöl, Sisdağı, Çat yaylaları bölgenin önde gelen yaylaları arasındadır. Son yıllarda bu yaylalara yönelik yerli ve yabancı turist ilgisi giderek artmaktadır.
Karadeniz Bölgesi'nin Platoları
Karadeniz Bölgesi'nde başlıca iki büyük plato bulunmaktadır. Bunlar Doğu Karadeniz Dağları'nın güneyinde uzanan Çoruh Platosu ve Batı Karadeniz Dağları'nın güneyinde yer alan Kelkit Vadisi'nin çevresindeki plato alanlarıdır.
Çoruh Platosu, Artvin, Bayburt, Erzurum ve Rize illerini kapsayan oldukça geniş bir alanda yer alır. Ortalama yüksekliği 1500-2000 metre arasında değişen plato, volkanik dağların çevrelediği derin bir çöküntü alanıdır.
Kelkit Vadisi çevresindeki plato alanları ise ortalama 1000-1500 metre yüksekliktedir. Gümüşhane ve Bayburt illerinde bulunan bu platolar, Kelkit Vadisi'ne doğru alçalan bir yapıya sahiptir.
Her iki plato alanı da, yükseklikleri ve iç kesimde kalan konumları sayesinde tarım potansiyeli açısından önemlidir. Rüzgarlardan ve deniz etkilerinden uzak olmaları, platolarda tarımın gelişmesini sağlamıştır. Özellikle Çoruh Platosu'nda hububat tarımı ve hayvancılık oldukça gelişmiş durumdadır. Ayrıca plato alanlarının çevresindeki dağlar, yağışı artırıcı etki yaratır ve tarımsal verimliliğe katkı sunar. Bölgedeki zengin toprak yapısı da tarımsal üretimi desteklemektedir.
Karadeniz Bölgesi'nin Koyları
Karadeniz Bölgesi, birbirinden güzel koylara sahiptir. Bölgede deniz, kum, güneş turizmi için mükemmel fırsatlar sunan popüler koylar bulunmaktadır.
Popüler Koylar ve Özellikleri
Trabzon'un Söğütlü, Çakırgöl, İskife ve Uzungöl koyları, denizi, kumu ve doğasıyla ünlüdür. Ordu'nun Perşembe ve Ünye koylarında akıllara durgunluk veren manzaralar vardır. Giresun'un Tirebolu, Espiye ve Çanakçı koyları, mavi ve temiz sularıyla öne çıkmaktadır. Rize'nin Pazar koyları, çam ormanları arasında yer alır. Doğu Karadeniz'in koylarında yüksek dağların denize girdiği eşsiz manzaraları izlemek mümkündür.
Karadeniz sahilinde uzanan koylar, altın sarısı kumsalları ve masmavi sularıyla tatilciler için cennet gibidir. Temiz havası ve doğal güzellikleriyle insanı büyüleyen bu koylar, unutulmaz bir deniz tatili vadeder.
Deniz, Kum, Güneş Turizmi
Karadeniz Bölgesi'nin koyları, deniz, kum ve güneş turizmi için eşsiz fırsatlar sunmaktadır. Bölgedeki koyların birçoğu geniş kumsallara sahiptir. Bu kumsallarda denize girebilir, güneşlenip dinlenebilirsiniz. Söğütlü, Ünye, Tirebolu, Pazar gibi popüler koylarda deniz turizmi oldukça gelişmiştir. Bu koylara gelen yerli ve yabancı turistler, temiz denizin, kumsalın ve güneşin keyfini çıkarmaktadır. Karadeniz, masmavi suları ve altın sarısı kumsallarıyla akdeniz koylarına rakip olacak niteliktedir.
Yat Turizmi Potansiyeli
Karadeniz kıyıları, yat turizmi için büyük bir potansiyele sahiptir. Özellikle Doğu Karadeniz'deki koyların birbirinden güzel manzarası, yat turizmi için uygundur. Son yıllarda bölgeye gelen yat sayısında ciddi artışlar yaşanmıştır. Özellikle Trabzon, Rize ve Artvin koylarında demirleyen yatları görmek mümkündür. Bölgede yat limanı ve marina gibi altyapı çalışmaları devam etmektedir. Yakın gelecekte, Karadeniz'in önemli bir Akdeniz gibi yat turizmi merkezi haline geleceği öngörülmektedir.
Karadeniz Bölgesi'nin Mağaraları
Karadeniz Bölgesi, yeraltı zenginlikleri açısından oldukça zengindir. Bölgede birçok mağara bulunmaktadır.
Karadeniz Bölgesi'ndeki Ünlü Mağaralar
Karadeniz Bölgesi'nde bulunan ünlü mağaralar şunlardır:
Kastamonu'da bulunan İncekaya Mağarası, 40 metre derinliğinde olup dikit ve sarkıt oluşumlarıyla dikkat çekmektedir.
Rize'de bulunan Ayder Yaylası Mağaraları, yaklaşık 1000 metre uzunluğundadır. Bu mağarada göller ve şelaleler bulunmaktadır.
Trabzon'un Maçka ilçesinde yer alan ve ülkemizin en büyük mağaralarından olan Altınkaya Mağarası, zengin damlattaş oluşumlarına sahiptir.
Giresun'da bulunan Kümbet Yaylası Mağaraları, yaklaşık 200 metre uzunluğundadır ve görsel açıdan oldukça etkileyicidir.
Jeolojik Özellikleri
Karadeniz Bölgesi'ndeki mağaraların oluşumu, bölgenin jeolojik yapısıyla yakından ilişkilidir. Bölgedeki kireçtaşı, konglomera, marn gibi kayaçların aşınması ve çözünmesi sonucunda mağaralar oluşmuştur. Mağaralardaki damlataş ve dikitler de bu kayaçların çözünmesiyle meydana gelmiştir.
Mağaraların Turizmdeki Yeri
Karadeniz Bölgesi'ndeki mağaralar, yerli ve yabancı turistler için önemli bir çekim alanı oluşturmaktadır. Özellikle Ayder Yaylası, İncekaya, Altınkaya ve Kümbet Yaylası mağaraları turistlerin ilgisini çekmektedir. Mağara turizmi için gerekli altyapının oluşturulması, bölge ekonomisine katkı sağlayacaktır. Ancak mağaraların doğal yapısının korunmasına özen gösterilmelidir.
Karadeniz Bölgesi'nin Milli Parkları
Karadeniz Bölgesi'nde iki önemli milli park bulunmaktadır: Kaçkar Dağları Milli Parkı ve Küre Dağları Milli Parkı.
Kaçkar Dağları Milli Parkı
Kaçkar Dağları, 4098 metre yüksekliğiyle Karadeniz Bölgesi'nin en yüksek dağıdır. Bu bölgede 1993 yılında kurulan Kaçkar Dağları Milli Parkı, eşsiz doğal güzellikleri ve zengin biyolojik çeşitliliği ile dikkat çekmektedir. Milli parkın yüzölçümü yaklaşık 70.000 hektardır.
Kaçkar Dağları'nda Alp disi bir iklim hakimdir. Yılın büyük bölümü karla kaplıdır. 3000 metrenin üzerindeki zirvelerde buzullar bulunur. Milli park, endemic bitki türleri ve nadir hayvan türleri için önemli bir sığınak oluşturur.
Küre Dağları Milli Parkı
Küre Dağları Milli Parkı, Karadeniz Bölgesi'nin batısında, Kastamonu ve Bartın illerini kapsayan bir alanda yer alır. Milli park 1972 yılında kurulmuştur.
Küre Dağları'nın zirvesi 2200 metredir. Zengin bitki örtüsü ve hayvan varlığına sahiptir. Milli parkta gür ormanlar, yaylalar, derin vadiler, şelaleler ve mağaralar bulunur. Endemik ve nadir türlerin yaşadığı bir doğa harikasıdır.
Karadeniz Bölgesi'nin Doğal Sit Alanları
Karadeniz Bölgesi, Türkiye'nin en zengin biyolojik çeşitliliğe sahip bölgelerinden biridir. Bölgede birçok nadir ve endemik tür bulunmaktadır. Bu biyolojik zenginliği korumak için bölgede çeşitli doğal sit alanları oluşturulmuştur.
Karadeniz Bölgesi'ndeki başlıca doğal sit alanlarından biri Kızılırmak Deltası'dır. Burası, zengin su kuşları popülasyonuna ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle flamingo, angıt, suna gibi su kuşlarının önemli üreme alanlarından biridir. Ayrıca sazlık ve bataklıklarıyla önemli bir ekosistem oluşturur.
Bölgedeki bir diğer önemli doğal sit alanı Kaçkar Dağları'dır. Burası 3000 metreyi aşan zirveleri, buzul gölleri, yüksek dağ çayırları ve zengin bitki örtüsüyle öne çıkmaktadır. Endemik türlerin yanı sıra ayı, kurt, vaşak gibi büyük memelileri barındırır.
Uzungöl doğal sit alanı ise eşsiz manzarası, yayla kültürü ve zengin biyolojik çeşitliliği ile ünlüdür. Özellikle kuş türleri açısından oldukça zengindir. Bölgede nesli tehlike altında olan kızıl sırtlı örümcek kartalı yaşamaktadır.
Karadeniz Bölgesi'ndeki bu ve benzeri doğal sit alanları, biyolojik çeşitliliğin ve doğal güzelliklerin korunması açısından büyük önem taşımaktadır.
