Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Ağı (SDSN), 2022 yılı itibarıyla on yıldır Dünya Mutluluk Endeksi Raporu adı verilen bir belge yayınlayarak dünyanın en mutlu ülkelerini sıralıyor. Hem sosyal ve ekonomik verilerin, hem de insan sağlığı ve huzurunun değerlendirildiği bu rapor; 150’ye yakın ülkenin vatandaşlarıyla görüşülerek hazırlanıyor.
Rapordaki sıralamanın belirlenme sürecinde; ülke vatandaşlarının ortalama sağlıklı yaşam süresi, kendi yaşamlarını tayin edebilme özgürlükleri, ülkenin yolsuzluk seviyesi, alım gücü, eğitim olanakları, devletin sağladığı sosyal destekler ve gayrisafi yurt içi hasıla gibi birçok unsur değerlendiriliyor. Peki, tüm bu verilerin ışığında hazırlanan raporda dünyanın en mutlu ülkeleri hangileri?
Başlamadan, hemen birçoğumuzun aklına ilk gelen soruyu yanıtlayayım: Türkiye, geçtiğimiz yılda olduğu gibi bu yılda da ilk 100’e giremedi. Bir önceki yılda 104. sırada olduğu rapora, bu sene sekiz basamak gerileyerek 112. sıradan giriş yaptı. Raporda sonuncu, yani 146. sıra ise yine geçtiğimiz yılda olduğu gibi, Afganistan’a ait. Afganistan’ın üstünde sırasıyla Lübnan, Zimbabve, Ruanda, Botswana ve Lesotho yer alıyor.
Ülkeye ilişkin temel verilerin yanı sıra, ülke vatandaşlarının da kendi hayat koşullarına ve kalitelerine ilişkin yaptığı değerlendirmelerin önemli bir ölçüt sayıldığı bu rapor; bu yılda koronavirüs pandemi boyunca yaşananları da kriter olarak değerlendiriyor. Gelelim, raporun ilk sıralarında yer alanlardan, yani dünyanın en mutlu ülkelerinden söz etmeye. 2022 Dünya Mutluluk Raporu Endeksi’nde, aşağıda yer alan ülkeler ilk sıralara yerleşmiş durumda.
20. Fransa
Dünya Mutluluk Raporu Endeksi’nde ilk kez ilk yirmiye girmeyi başararak tüm zamanların en iyi derecesini elde eden Fransa, raporda 10 üzerinden 6.687 puan almış durumda. Geçtiğimiz yılda raporda 21. sıradaydı ve 6.690 puan almıştı. Fransa’nın bu yıl sıralama yükseltebilmesinin en önemli sebeplerinden birinin, Covid-19 salgını süresince alınan önlemler ve vatandaşlara sağlanan destekler olduğu düşünülüyor.
Batı Avrupa’nın en büyük ülkesi olan Fransa’nın hem Atlantik Okyanusu’na hem de Akdeniz’e kıyısı bulunur; ayrıca güneyinde Pirene Dağları, doğusunda ise Alpler vardır. Hem yeşile hem maviye doymuş bu ülkenin doğal güzellikleri, doğal olarak, çok çeşitlidir. Ülke, yaz aylarında serinlemek isteyenler için de kış aylarında kayak yapmak isteyenler için de birçok fırsat sunar. Yaz tatili için Fransız Rivierası olarak anılan ve en meşhur şehirleri Nice, St. Tropez, Monaco ve Cannes olan bölgeyi ziyaret etmeyi düşünebilirsiniz. Her bir şehrin güzelliğiyle büyüleneceğiniz kesin, hangisi olduğunu seçmek size kalmış! Kış tatili için ise kayak merkezlerinin bulunduğu Lyon, Bourg Saint Maurice ve Briançon’u; tüm dünyadan turistlerin Noel Pazarlarını görmek için akın ettiği Strazburg’u veya yine Alpler’e yakın konumuyla kışı yaşatan Annecy’i akılda tutun.
Bir yanda kendisine çizilen “aşıklar şehri” imajı, bir yanda pek de iç açıcı olmayan “arka sokakları” ile Paris için ne desek az kalacak ancak buranın ünlü noktalarından birkaçını sıralayalım, detaylı araştırmayı yapmak size kalsın: Eiffel Kulesi, Notre Dame Katedrali, Louvre Müzesi, Champs Elysées (Zafer Takı), Montmartre, Moulin Rouge, Versailles Sarayı, Disneyland Paris, Orsay Müzesi, Sen Nehri ve daha birçok müze, saray ve park.
M.Ö. ikinci yüzyılda Romalılar tarafından ele geçirilen ve Gaul olarak adlandırılan bölge, Roma’nın güçten düşmesiyle birlikte yüzyıllar boyu Vizigotlar, Vandallar ve Cermenik Franklar dâhil olmak üzere birçok topluluk tarafından yönetilmiştir. Yüz Yıl Savaşları’nın yanı sıra çok fazla savaş görmüş, şehirler yıkılıp yeniden inşa edilmiştir. 1789 Fransız Devrimi ile tüm dünyada etkisi görülecek bir özgürlük hareketinin başlatıcısı olmuştur. Tarih boyunca çokça kez tökezlemiş ancak nihayetinde monarşiyi yıkıp cumhuriyete kavuşmayı başarmıştır.
19. Belçika
Geçtiğimiz yıl 20. sırada olan Belçika da bir basamak yükselerek 19. sıraya yerleşti. 6.834 puanla kapattığı geçen yılki rapordan sonra bu yıl 6.805 puan alan ülke, sıralama açısından bir süredir istikrarlı bir duruş sergiliyor.
Bünyesinde farklı toplulukları barındıran Belçika, federal sistemle yönetilmektedir. Valon bölgesi, Flaman bölgesi ve başkent Brüksel olmak üzere üç bölgeye ayrılmıştır. Yönetimde aynı zamanda bir kral ve kraliçenin de söz sahibi olduğu ülkede üç resmi dil konuşulmaktadır.
Belçika, dünyada waffle’ı, çikolatası, patates kızartması ve birasıyla meşhurdur. Ancak ülkenin ulusal sembolü, her duyanı güldüren “Manneken pis”, yani “İşeyen Çocuk”tur. Ülkeyi ziyaret eden turistlerin mutlaka görmesi gereken 70 santimetre uzunluğundaki heykel Brüksel’in ünlü meydanı Grand Place’e çok yakın bir konumda bulunuyor. Bu maskotla komikli fotoğraflar çekmeyeni dövüyorlarmış, demedi demeyin…
“İşeyen Çocuk” tamamsa başkent Brüksel’de ayrıca Notre Dame Du Sablon katedralini görebilir, şehrin tarihi botanik bahçesi Le Botanique’te düzenlenen etkinliklere katılabilir, kraliyet ailesinin halen resmi konutu olan Royal Palace’ı ziyaret edebilirsiniz. Bunların yanı sıra, farklı müzelere ev sahipliği yapan Parc Du Cinquantenaire’de tarihe olan ilginizi doyurup bir de üstüne piknik bile yapabilirsiniz.
Belçika’nın Antwerp, Bruges ve Ghent şehirleri de kendilerine özgü mimarileri ve yerleşimleriyle birçok ziyaretçi çekmektedir. Bruges’ün ününe katkısı olan In Bruges filmini de burada anmadan geçmeyelim.
Brüksel sokaklarında yürürken her 10 kişiden 6’sının Türkçe konuştuğunu duyup şaşırdığınızda Belçika’nın Türkiye’nin özellikle Emirdağ (Afyon) ilçesinden yoğun bir göç aldığını hatırlayın. Türkçe de dördüncü resmi dil olabilirmiş aslında…
18. Çekya
Çekya’nın sıralaması geçen seneden bu yana değişmedi. İki yıl üst üste 18. sırada yer alan ülkenin geçtiğimiz yıl 6.965 olan puanı, bu yıl 6.920 olarak kaydedildi.
Resmi adı ‘Çek Cumhuriyeti’ olan ülke 3 Temmuz 2016 tarihinde Çekya’yı gayri resmi kısaltılmış adı olarak kabul etmiştir. Avrupa’nın neredeyse tam ortasında yer alan Çekya’nın başkenti Prag; en büyük iki şehri Brno ve Ostrava’dır. Komşuları Almanya, Polonya, Avusturya ve Slovakya’dır ve hiçbir denize kıyısı yoktur. 2004 yılında Avrupa Birliği’ne katılmıştır. Resmi dili Çekçedir.
Çeklerin kurduğu ilk resmi devlet Bohemya Dukalığıdır. Kutsal Roma İmparatorluğu tarafından resmen tanınmasından yaklaşık 100 yıl sonra krallık olmuştur. Takip eden yüzyıllarda mezhep savaşlarıyla birlikte el değiştiren ülke 1800’lü yıllarda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun bir parçası haline gelmiştir. I. Dünya Savaşı sonrasında İmparatorluğun yıkılmasının ardından bugünkü Çek ve Slovakya topraklarında Çekoslovakya kurulmuştur. II. Dünya Savaşında Nazi Almanya’sı tarafından işgal edilen Çekoslovakya, savaşın ardından 1945’te tekrar kurulmuş ve Doğu Bloku komünist ülkeleri arasında yer almıştır. 17 Kasım 1989’da barışçıl bir öğrenci ayaklanması olarak başlayan Kadife Devrim’in ardından II. Dünya Savaşından beri ülkede varlığını sürdüren komünizm dönemi sonlanmıştır. Son olarak, 1 Ocak 1993 tarihinde Çekoslovakya dağılmış, bugünkü Çek Cumhuriyeti ve Slovakya ülkeleri kurulmuştur.
Çek Cumhuriyeti’nin coğrafi özellikleri sırasıyla “Bohemya” ve “Moravya” olarak anılan batı ve doğu bölgelerinde farklılık göstermektedir. Batı bölgesinde ovalar ve nehirler varken doğu bölgesi dağlık ve ormanlıktır. Krkonoše, Podyjí ve Šumava en önemli ulusal parklarıdır. Denize kıyısı olmayan bir ülke olduğu için, kışın soğuk ve sert olan tipik karasal iklim hakimken yazın bölgeden bölgeye değişse de ılımandır.
17. İngiltere (Birleşik Krallık)
İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda olmak üzere dört kurucu ülkenin oluşturduğu Birleşik Krallık, geçtiğimiz yılda 7.064 puanla 17. sıradaydı. Bu yıl puanı 6.943 olarak güncellendi, ancak sıralaması değişmedi.
İngiltere, kuzeybatı Avrupa’da yer alır ve Büyük Britanya'nın güney kesiminde bulunur. Bir ada ülkesi olan İngiltere, aynı zamanda Birleşik Krallık'ın bir parçasıdır. İngiltere, Büyük Britanya ve Birleşik Krallık'taki en büyük ülkedir. Bazen birçok insan yanlışlıkla tüm Birleşik Krallık'a, tüm Büyük Britanya adasına veya aslında Britanya Adaları'na atıfta bulunularak İngiltere adını kullanılır. Bu sadece yanlış olmakla kalmaz, aynı zamanda Birleşik Krallık'ın diğer bölgelerinden gelen insanları da gücendirmek için yeterli bir sebeptir. 55 milyonluk nüfusa sahip olan bu ada ülkesi dünya tarihindeki en görkemli kraliyet ailesine ev sahipliği yapmaktadır.
İngiltere, Avrupa’da bulunan en turistik ülkelerin başında gelir. Bunun sebeplerinden bazıları ülkenin tarihini ve kültürünü mükemmel bir şekilde yansıtan binaları, tarihi eserleri ve müzeleridir. Britanya Müzesi, Madame Tussaud’s ve Planeteryum Müzesi, Ulusal Galeri ve Londra Kulesi gibi şehrin imzası mekanlar mutlaka görülmesi gereken yerler arasında bulunmaktadır. Pek çok turist genellikle Londra’yı ziyaret etse de Reading, Oxford, Eastbourne, Winchester gibi büyük şehirler de İngiltere’ye özgü sakin atmosferleri ve dikkat çekici mimarisi sayesinde mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerler listesine eklenmelidir.
İngiltere yılın her vakti ziyaret edilebilecek ülkelerden bir tanesidir. Genellikle ılıman bir havaya sahip olsa da her an yağmur riskiyle karşılaşmak mümkündür. Eğer daha az yağışlı bir dönemde gitmeyi isterseniz mayıs ve haziran aylarında seyahat etmeyi tercih edebilirsiniz.
16. Amerika Birleşik Devletleri
Raporda en ön plana çıkan değişikliklerden biri, Amerika Birleşik Devletleri’nin üç basamak yükselerek 16. sıraya yerleşmiş olması. Geçtiğimiz yıl 6.951 puanla 19. sırada yer alan ABD, bu yıl 6.977 puanla hem sıralamasını hem de puanını geliştirmesiyle dikkat çekiyor. ABD’nin bu süreçte, raporda iki yıldır son sırada olan Afganistan’dan çekilmesi, söz konusu değişikliğe yol açan etkenler arasında olabilir.
Dünyanın en gelişmiş ülkelerinden bir tanesi olan Amerika Birleşik Devletleri toplamda 9.831.510 km²’lik bir yüzölçümüne sahiptir ve dünya genelinde en büyük alana sahip olan ülkeler arasında bulunmaktadır. Ülkede 332 milyondan fazla insan hayatını sürdürmektedir. Amerika Birleşik Devletleri farklı eyaletlerden oluşmaktadır. Toplamda 50 tane eyalet ve Washington DC isimli bir tane de federal bölge bulunur.
Amerika Birleşik Devletleri için çeşitli ırk ve uygarlıkların kaynaştığı merkez anlamına gelen “melting pot” ismi verilmektedir. Çok farklı kültürlerden gelen insanlar bir arada hayatını sürdürdüğü için ülkenin kültürel yapısı hakkında net bir bilgi vermek mümkün değildir. Fakat Amerika Birleşik Devletleri için özgürlükler ülkesi tanımı yapılmaktadır. Burada herkesin özgürlüklerine saygı duyulmasına oldukça önem verilmektedir.
Amerika Birleşik Devletleri’nin resmi dili İngilizce’dir fakat ülkede çok farklı diller de konuşulmaktadır. Özellikle İspanyolca en çok konuşulan dillerden bir tanesidir. Dünyanın en güçlü ekonomilerinden bir tanesine sahip olan Amerika Birleşik Devletleri, özellikle teknoloji alanında lider pozisyondadır. Ülkenin mutfağı oldukça güçlü olsa da kendine özel çok fazla lezzeti bulunmamaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nin en meşhur ve en sevilen yemekleri arasında hamburger, mac&cheese, Meksika yemekleri ve Asya mutfağının yemekleri bulunmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde çok farklı dinlere mensup insanlar bulunmaktadır ve inançlar oldukça önemlidir. Nüfusun çoğunluğu Hristiyanlık dinine mensuptur. Bunun haricinde Müslümanlık, Budizm, Musevilik ve Hinduizm de çok yaygındır. Ayrıca ülkede herhangi bir dine inanmadığını belirten de büyük bir nüfus bulunmaktadır.
15. Kanada
Huzur ve refah ülkesi olarak da anılan Kanada, geçtiğimiz yıla nazaran bir basamak gerileyerek 15. sıraya yerleşti. 2021’de 7.103 olan puanı da bu yıl 7.025 olarak kaydedildi.
Kuzey Amerika’nın en büyük yüzölçümüne sahip olan ülkesi Kanada’dır. 9.879.750 km²’lik devasa bir alana sahip olan ülkede çok az kişi yaşamaktadır. 2021 yılının nüfus sayımına göre Kanada’da 38 milyon kişinin ikamet ettiği bilinmektedir. Yüksek refah seviyesi ve güçlü ekonomisi sayesinde dünyanın en gelişmiş ülkelerinden bir tanesi olarak görülmektedir. Fakat ülkenin bazı bölgelerindeki zorlu hava şartları yaşamaya elverişli değildir.
Kanada’nın kuruluşu İngiltere’den gelen halk ile başlamıştır ve daha sonrasında ülkeye Fransızlar yerleşmiştir. Daha öncesinde ülkede aborjinler yaşamlarını sürdürmektedir. Bundan dolayı Kanada’da iki tane resmi dil bulunmaktadır. Hayatın her alanında Fransızca ve İngilizce eşit öneme sahiptir. Hatta çocukların eğitimi isteğe bağlı olarak Ingilizce veya Fransızca olarak tercih edilmektedir.
Kanada’nın başkenti Ottawa’dır. Ülkede farklı eyaletler bulunmaktadır. Bu eyaletler şu şekildedir; Ontario, Britanya Kolumbiyası, Quebec, Alberta, Manitoba, Prens Edward, Yeni İskoçya, Saskatchewan, New Brunswick ve Newfoundland’dir. Ülkenin tek sınır komşusu Amerika Birleşik Devletleri’dir ve ayrıca bu iki ülkenin sınırı dünyanın en uzun ülke sınırı olarak bilinmektedir.
Kanada’da kutup iklimi ve karasal iklim görülmektedir. Farklı bölgelerde farklı hava sıcaklıkları ile karşılaşılır. Kutup bölgelerinde hava sıcaklığı -60 dereceye kadar düşmektedir. Fakat halkın daha yoğun bir şekilde yaşadığı bölgelerde sıcaklık 30 dereceye kadar artar. Kanada mutfağı farklı ülkelerin mutfaklarından esinlenerek oluşturulmuştur ve oldukça zengindir. Özellikle Avrupa ve Asya mutfağının esintileri çok net bir şekilde görülebilmektedir.
14. Almanya
Almanya da bir basamak gerileyen ülkeler arasında. 2021’de 7.155 puanla 13. sıradayken, 2022 yılında 7.034 puanla 14. sırada yer alıyor.
Disiplin, disiplin, disiplin. Üç kere tekrarlayalım ki Almanya’da ne kadar önemli olduğu iyice anlaşılsın. 18:11 gibi ilginç bir saate programlı olmasına rağmen dakika kaçırmaksızın işleyen toplu taşıma bunun belki de en bariz örneklerinden. Tarih boyunca önemini korumuş uygarlıklardan olan Cermenler ülkesi Almanya, belki bu disipline ilaveten özverili çalışmanın neticesinde aynı zamanda sağlam ürün imalatında da güvenilir bir isim olmayı başarmış. Yalnızca teknik mi? Tabii ki hayır. Klasik müzikte bugün hâlâ eserleriyle yaşayan Bach, Beethoven, Wagner, Brahms ve Schumann “Şair ve Yazarlar Toprağı” olarak anılan Almanya’dandır (Mozart’ı saymadım mı? O doğma büyüme Avusturyalı…).
Ülke nehirleri, dağları ve ovalarıyla çeşitlilik barındıran bir coğrafyada konuşlu. En büyük nehirleri Rhine, Elbe, Main ve Tuna. Tuna demişken, 19 ülkeden geçen Tuna nehrinin kaynağı Almanya’nın Kara Orman olarak anılan dağlık bölgesidir. Almanya’yı ziyaret etmek için güzel bir neden! Alman devleti coğrafyanın sağladığı avantajla yetinmeyip ülkedeki yaban hayatını korumak için yoğun çaba gösteriyor. Ülkede yüzlerce farklı tür hayvanın ve bitkinin bulunduğu 97 doğal koruma alanı bulunuyor.
Bir Almanya ziyaretinin size yeşil ve doğadan fazlasını vereceği kesin: köklü geçmişe sahip ülkede müzeler ve tarihi yapılar da sizi bekliyor. Büyük acıların yaşandığı İkinci Dünya Savaşı sonrası Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılan ve 1989 yılına kadar bu şekilde yönetilen ülkeyi ziyaret ederseniz özellikle başkent Berlin’de yapacak çok işiniz var demektir. Reichstag, Brandenburg Kapısı, Charlottenburn Sarayı, Müze Adası (bir sürü müze var, sen içinden istediğini seçip geziyorsun), Berlin Katedrali, Berlin Duvarı, Kaiser Wilhelm Memorial Church (kilise), Televizyon Kulesi (yazar böyle atraksiyonlardan pek hoşlanmadığı için bunu sona attı, evet) ve Berlin Hayvanat Bahçesi (hayvanat bahçesi fikrini de şahsen desteklemiyor ama siz görmek isteyebilirsiniz diye ekledi) ziyaret edebileceğiniz yerlerden sadece birkaçı. Vaktiniz bolsa ve bütçeniz de varsa muazzam güzellikteki bahçeleriyle Potsdam gibi Almanya’nın diğer şehirlerini görmeden dönmeyin.
13. İrlanda
Bildiğiniz üzere, ülkelerin bu raporda yalnızca bir yıl içinde birkaç basamak birden yükselmesi gerçekten dikkat çekici. ABD’nin yakaladığı çıkış, İrlanda için de benzer şekilde seyrediyor. 2021’de 7.085 puanla 15. sırada gördüğümüz İrlanda, 2022 raporunda iki basamak sıçrayarak 13. sıraya yerleşti. Bu yılki puanı ise 7.041.
Resmi adı İrlanda Cumhuriyeti olan ülkenin nüfusu yaklaşık 5 milyondur ve resmi dili İngilizce ve İrlandacadır. Bir ada ülkesi olan İrlanda anayasal demokrasiyle yönetilir. Avrupa Birliği üyesidir ve para birimi olarak Euro’yu kullanır.
İrlanda tarihinde Katolikler ve Protestanlar arasında pek çok çatışma yaşanmıştır. Yirminci yüzyılda iç savaşlar ve terör saldırılarıyla çokça göz önünde olan bu çatışmaların bitişini temsilen İrlanda bayrağında yeşil (Katolikler) ve turuncu (Protestanlar) ile birlikte beyaz renk kullanılmıştır. Günümüzde İrlanda sokaklarında geçmiş dönemleri hatırlatan çizimler ya da anıtlar görülmekle birlikte artık sokaklarda güvenle dolaşmak mümkün.
Adadaki temel gıda maddelerinden biri olan patateslerde ortaya çıkan bir hastalık nedeniyle yaşanan Büyük Kıtlık (ya da Patates Kıtlığı) dönemi ülke tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. 1845-52 yılları arasında 1 milyon civarı insanın hayatını kaybettiği bu dönemde Osmanlı padişahı Abdülmecid ada halkına yardım göndermiştir.
İrlanda doğal güzelliklerin korunabildiği ülkelerden biridir. Arkadaş canlısı insanların yaşadığı bu ülkeye yolunuz düşerse Glenoe şelalesini ziyaret edebilir, yürüyüş yapmayı seviyorsanız Carrauntoohil’i gezi rotanıza ekleyebilir, heyecan dolu dakikalar yaşamak isterseniz 30 metre yüksekliğinde ve 20 metre uzunluğundaki Carrick-a-Rede köprüsünden geçebilir, Moher ya da Slieve League yarlarında nefes kesici manzaranın tadını çıkarabilirsiniz. Ayrıca Wicklow dağları milli parkı içinde konuşlu büyüleyici bir atmosfere sahip Glendalough gölünü mutlaka görmelisiniz.
12. Avustralya
2021’de 11. sırada yer aldığı raporda 7.183 puan kaydeden Avustralya, bu yıl bir basamak gerilemiş durumda. 2022 raporuna 7.162 puanla 12. sıradan giriş yapıyor.
Dünyanın en uzak coğrafyalarında olmasına rağmen dört başı mamur ülkelerinden birisi kuşkusuz Avustralya’dır. Tarihte, kendi başına bir kıta olarak kabul edilen bir ada ülkesi olan Avustralya, son yıllarda Okyanusya Kıtası’nın önemli bir parçası olarak kabul ediliyor. Kendi başına bir kıta olsun olmasın, bu güzel kara parçası dünyanın en önemli ve ilginç yerleşimlerinden biri demek yanlış olmaz. Dünyanın genelinden farklı doğal özellikleri ve kültürel yapısı ile Avustralya ilgi çekici yapısını her zaman korumayı başarıyor. Uzun yıllardır gelişen ekonomisi ve yaşam standartları ile de insanların en çok göç ettiği ülkelerden biri konumunda. Avustralya, yaşam kalitesi açısından dünyada sayılı ülkelerden biri diyebiliriz. Bu saydığımız özellikleriyle bile Avustralya adeta dünyada bir cennet sunuyor. Hepimizin merak ettiği toprakları biraz yakından tanımak hiç fena olmaz diye düşünüyoruz.
Avustralya, coğrafi olarak Hint Okyanusu ile Büyük Okyanus arasında yer alan bir ada ülkesidir. Güney yarım kürede yer alan ülkenin, bir ada olması sebebiyle kara komşusu olan bir ülke veya yerleşim yoktur. Avustralya’ya okyanusta yer alan en yakın yerleşim alanları; Endonezya, Doğu Timor, Solomon Adaları, Yeni Zelanda, Yeni Kaledonya, Papua Yeni Gine’dir.
Başlı başına eşsiz bir coğrafya olan Avustralya’da doğal yaşam alanları ve vahşi canlı çeşitliliği son derece fazladır. Bunda en büyük etken, ülkenin izole bir ada coğrafyası olmasıdır. Dünyanın başka bir yerinde göremeyeceğiniz bitki ve hayvan türleri adanın canlı popülasyonunda önemli yer kaplar. Endemik tür yoğunluğu oldukça yüksektir. Avustralya’da karşılaşacağınız bitki ve hayvan türleri sizleri şaşkınlığa uğratabilir.
Avustralya, yüzölçümü olarak dünyanın en büyük altıncı ülkesidir. Ana karanın büyük bir bölümü ise çöllerle kaplıdır. Bu sebeple neredeyse tüm yerleşim sahil şeridinde yoğunlaşmıştır. Şehirleşme oranı en yüksek ülkelerden biri olan Avustralya’da toplam nüfus yalnızca 26 milyon kişi civarındadır. Bunda en büyük etken coğrafi engeller ve kıtanın dünyanın kalanına uzaklığı diyebiliriz. Dünyaca ünlü bir şehir olan Sydney, Avustralya’nın en büyük yerleşim merkezidir. Aynı zamanda sosyal hayat ve ticaretin merkezidir. Başkent ise Canberrra’dır. Diğer önemli şehirler ise Melbourne ve Victoria’dır. Ayrıca Avustralya’ya bağlı bir küçük ada olan Tazmanya, canlı çeşitliliği ve coğrafya olarak önemli lokasyonlardandır.
Ülkede resmi dil İngilizce. İngilizcenin resmi dil olmasının kökenine bakarsak, kıtanın keşfedilme tarihine kadar inmemiz gerekir. Hollandalı denizcilerin şans eseri keşfettiği coğrafyaya, ilk bilinçli seferi İngiliz kaşif James Cook yapmıştır. Cook’un açtığı yoldan ilerleyen İngilizler, Avustralya’yı bir koloni haline getirmişler ve batıdan gelen birçok aileyi buraya zaman içerisinde yerleştirmişlerdir. Yerli halk olan Aborjinler bu sebeple, zaman içerisinde azınlık hainle gelmişlerdir.
Dünyanın en büyük ekonomilerinden biri olan Avustralya’da temel gelir kaynağı hammadde ticaretidir. Tarım, endüstri, yer altı kaynağı gibi pek çok farklı kalemde hammadde üretip satan ülkenin refah düzeyi üst seviyededir. Dünyada ekonomik özgürlükler bakımından başı çeken ülkelerden biri Avustralya’dır.
Kültür, sanat ve turizm açısından mükemmel bir ülke olarak bilinen Avustralya’da, sonsuz kumsalların tadını çıkarırken dünyaya mal olmuş tiyatrolar ve sinema salonlarını da görebilirsiniz. Her türlü sanatsal aktivite ülkede üst seviyede icra ediliyor. Birçok alanda önde gelen bir ülke olan Avustralya’da sosyal hayatı tecrübe eden insanlar asla ülkeden ayrılmak istemiyorlar. Bu sebeple Avustralya, birçok farklı kültürden insana ev sahipliği yapıyor.
11. Avusturya
Avustralya ve Avusturya’nın Dünya Mutluluk Endeksi Raporu’nda peş peşe sıralanması bir süredir alışık olduğumuz bir durum. Tıpkı geçen yılda olduğu gibi, Avusturya Avustralya’nın yine bir basamak üstünde. Ancak Avusturya da 2021’de 7.268 puanla ilk 10’un içinde yer almayı başarmışken, bu yıl listeye 11. sıradan katılıyor. 2022 itibarıyla ülkenin rapordaki puanı 7.163.
Açık havada aktif olmak, doğada huzur bulmak, kültürel bir maceraya atılmak, heyecan verici lezzetlerin tadını çıkarmak isteyenler Avusturya’da aradıklarını bulabilir. Avusturya, Orta Avrupa'da yaklaşık 8,7 milyon nüfuslu, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde Çek Cumhuriyeti ve Almanya, doğuda Slovakya ve Macaristan, güneyde Slovenya ve İtalya, batıda İsviçre ve Lihtenştayn ile komşudur. Avusturya toprakları 83.878 kilometrekareyi kapsar ve ılıman bir dağ iklimine sahiptir.
Nüfusun çoğunluğu, aynı zamanda ülkenin resmi dili olan Almanca konuşur. Diğer yerel resmi diller Hırvatça, Macarca ve Slovence’dir. Ayrıca federal bir cumhuriyet olarak Avusturya, dokuz bağımsız federal eyaletten oluşur: Burgenland, Karintiya, Aşağı Avusturya, Yukarı Avusturya, Salzburg, Styria, Tirol, Vorarlberg ve Viyana.
Avrupa'nın en popüler tatil destinasyonlarından biri olan Avusturya, hem yaz hem de kış aylarında ziyaret edilebilecek yerleri ile yıl boyunca turistleri cezbetmektedir. Aslında, Avrupa'nın en iyi kayak merkezlerinden bazılarını barındırdığı için ülkenin muhteşem dağlık bölgelerinde kış neredeyse yaz kadar yoğundur.
Ziyaretçiler, tarihi başkent Viyana ve Wolfgang Amadeus Mozart'ın doğum yeri olan güzel Salzburg gibi muhteşem şehirler için olduğu kadar, bu Alp cumhuriyetinin doğal güzellikleri için de ülkeyi ziyaret etmektedir. Siz de gelecek tatiliniz için Avusturya'yı tercih ederek İmparatorluk Sarayı, Altstadti, Schönbrunn Sarayı gibi önemli ve tarihi yapıları ziyaret edebilir ve tertemiz havayı ciğerlerinize çekerek sakin bir tatil geçirebilirsiniz.
10. Yeni Zelanda
Geçtiğimiz yıl 9. sırada yer alan ve 7.277 puan kaydeden Yeni Zelanda, 2022 yılında bir basamak gerileyerek ilk 10’a son sıradan giriş yapmayı başardı. Bu yıl 7.200 puan alan ülke, birkaç yıldır benzer istatistiklerde kalmayı başarıyor.
Yeni Zelanda gerçekten dünyadaki en pitoresk ve fotojenik yerlerden biridir. 4,5 milyonun biraz üzerinde nüfusa sahip küçük bir ada ülkesi olan Yeni Zelanda, iki büyük kara kütlesinden (Kuzey Adası ve Güney Adası) ve güneybatı Pasifik Okyanusu'nda bulunan Stewart Adası dahil olmak üzere bir dizi küçük adadan oluşur. İki ana ada, Cook Boğazı adı verilen 22 km'lik bir su şeridiyle bölünmüştür. Yeni Zelanda, Avustralya'nın yaklaşık 1.500 km doğusunda ve Pasifik Adaları'ndan yaklaşık 1.000 km uzaklıkta yer almaktadır.
Göreceli uzaklığı nedeniyle en son bulunan ve yerleşilen ülkelerden de bir tanesi olarak bilinir. Ülke, uçsuz bucaksız dağ sıralarından, dumanı tüten yanardağlardan geniş kıyı şeritlerine kadar dünyanın en muhteşem manzaralarından oluşmaktadır. Heyecan arayanlar ve maceracılar ile sadece kültür ve manzara için ziyaret etmek isteyenler için doğal bir oyun alanı olduğu söylenebilir.
Yaklaşık 5 milyonluk bir nüfusa sahip olan Yeni Zelanda'nın serbest ticaret ekonomisi, başlıca ihracat endüstrileri tarım, bahçecilik, balıkçılık, ormancılık ve madencilik olmak üzere uluslararası ticarete bağlıdır. Ayrıca turizm de ülkenin ekonomisine oldukça katkı sağlar. Genel iklim ılıman ve ılımandır, ancak uzak kuzeydeki bölgeler sıcak subtropikal sıcaklıklar yaşarken, uzak güney daha soğuktur. Dağlık alanlarda Alp koşulları oluşur.
Keyifli vakit geçirmek için tercih edilebilecek birçok milli park, orman, yürüyüş parkuru ve deniz rezervi var. Bunlara ek olarak, hem turistler hem de gezginlerin ilgisini çeken çok sayıda buzul, göl, dağ, plaj ve termal rezerv bulunmaktadır.
9. İsrail
2022 Dünya Mutluluk Endeksi Raporu’nun en büyük sürprizlerinden biri de İsrail’in ilk 10’a girebilmiş olması. Geçtiğimiz yıl 10 üzerinden 7.157 puanla 12. sırada yer alan ülkenin bir yılda üç basamak sıçraması, az önce sözünü ettiğimiz birçok ülkenin de birer basamak gerilemesine neden oldu. 2021’de 7.157 puan alan İsrail, 2022’de 7.364 puanla 9. sıranın sahibi.
2020 yılı verilerine göre 9.2 milyon kişilik bir nüfusa sahip olan İsrail Devleti, Batı Asya’da konumlanan bir ülke. Kızıldeniz’in kuzeyinde yer alan ülke; Ürdün, Filistin, Suriye ve Lübnan’la çevreleniyor. Ülkenin başkenti Kudüs olsa da hem teknoloji hem de bilim açısından merkezinin Tel Aviv olduğunu söylemek mümkün. Ayrıca, Kudüs’ün statüsü hakkındaki tartışmalardan ötürü, dünyanın birçok ülkesi Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımıyor. Resmi dili İbranice olan ülkede Arapça da oldukça yaygın konuşulan diller arasında. Nüfusu %70’in üzerinde Yahudilerden oluşan İsrail, %20’yi aşkın Arap nüfusa da ev sahipliği yapıyor. Keza, dünyanın ağırlıklı olarak Yahudi nüfusa sahip olan tek ülkesi de İsrail. Toplam yüzölçümü 27.817 kilometrekareye ulaşan ülke, İnsani Gelişme Endeksi’nde en üst sırada yer alan Orta Doğu ülkesi olma unvanını da taşıyor.
Tarihçesi antik çağlara dek uzanan İsrail toprakları; tarih boyunca İsrail Krallığı, Asur İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Eyyübiler ve Osmanlı İmparatorluğu gibi çok sayıda medeniyetin hakimiyetine geçti. 1947 yılında Birleşmiş Milletler tarafından Filistin Paylaşım Planı’nın hazırlanmasından bir yıl sonra, Yahudi Ajansı İsrail’in bağımsızlığını ilan etti. Bunun üzerine 1948 Arap İsrail Savaşı başladı ve bu süreçte 700 bini aşkın Filistinli topraklarını terk etmek zorunda kaldı. Bu süreçten sonra İsrail ile Arap ülkeleri arasındaki savaşlar devam etti. Filistin ile İsrail arasındaki çatışmaları bitirmek için gösterilen çabalar, hâlen nihai bir barış anlaşmasıyla sonuca ulaşmış değil. Ancak Mısır ve Ürdün ile İsrail arasında barış anlaşmalarına imza atılmış durumda.
2021 yılı itibarıyla dünyanın en büyük 29. ekonomisine sahip olan İsrail, gelirini büyük ölçüde inanç turizmi üzerinden sağlıyor. Kudüs ile Mescid-i Aksa ve Ağlama Duvarı gibi dini yapıların her yıl milyonlarca kişi tarafından ziyaret edilmesi, İsrail’in ekonomisinin gelişmesindeki en önemli kriterlerden biri. Para birimi Yeni İsrail Şekeli olan ülke, arkeolojik yapılarını günümüze dek koruyabilmiş ve Akdeniz iklimi hakimiyeti altında olması nedeniyle de önemli turizm merkezlerinden biri olarak görülüyor.
8. Norveç
Eğer Dünya Mutluluk Endeksi Raporu’nu bir süredir takip ediyorsanız, İskandinav ülkelerinin genellikle ilk 10’daki sıralamalarından kolay kolay vazgeçmediklerini görmüşsünüzdür. Norveç de yine ilk 10’da yer alarak bizi şaşırtmadı. Ancak Norveç’in iki basamak birden gerilemesi de görmeye alışık olduğumuz bir durum değil. 2021’de 7.392 puanla 6. sırada yer alan ülke, 2022’de 7.365 puanla 8. sırada bulunuyor.
1000’i aşkın fiyortla tam bir fiyortlar cenneti olan Norveç’in tescilli fiyordu Geirangerfjord. UNESCO Dünya Mirası listesine alınmış olan bu fiyort defalarca “Dünyanın En Büyüleyici Fiyordu” seçilmiş. Devasa dağlar ve gürül gürül akan şelalelere ev sahipliği yapan bu fiyordu Norveç ziyaretinizde görülecekler listenize ekleyebilirsiniz. Ülke, fiyortlar dışında da nefes kesen manzaralar sunan pek çok doğal güzelliğe sahip.
Kuzey’in zengin ülkesinde aynı zamanda kültürel miras unsurlarını da görebilirsiniz. Başkent Oslo’da 1994 Kış Olimpiyatları’nın düzenlendiği Lillehammer yahut UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan ve Norveççede Bryggen (iskele) olarak anılan binalar - fotoğraflarda sık sık karşılaştığımız yan yana dizilmiş renkli yapılar-, Kraliyet Sarayı, Norveç Kültürel Tarih Müzesi ve Viking Gemi Müzesi gibi yerleri ziyaret edebilirsiniz.
Geçmişte Vikinglerin hüküm sürdüğü ülkede yüksek platolar ve dik dağlar görülür. Avrupa’nın en kuzeydeki ülkesinin iç bölgelerinde ve daha ziyade kuzeyde olan kısımlarında sert bir iklim görülürken kıyı taraflarında körfez akıntısı dolayısıyla daha ılıman bir iklim hâkimdir.
Anayasal monarşi ile yönetilen Norveç, özellikle petrol rezervleri ve balıkçılık sektöründeki lider konumuyla ekonomik açıdan kendi kendine yetebilen bir ülkedir. Yaşam standartlarının yüksek olduğu ülkede aynı zamanda insan haklarına saygılı bir ortam hâkimdir.
7. İsveç
Norveç’te sözünü ettiğimiz gerileme, İsveç için geçerli değil. 2021’i 7.363 puanla 7. sırada kapatan İsveç, 2022’de 7.384 puanla sıralamasını koruyor. Ülkenin sıralama bakımından istikrarını korusa da, geçtiğimiz yıla nazaran puanını artırmış olması dikkat çekiyor.
6. Lüksemburg
2021 yılında raporda 8. sırada yer alan ve 7.324 puan kaydeden Lüksemburg, bu yıl iki basamak sıçrayarak 6. sıraya yerleşmiş. Bu yıl kaydettiği puan ise 7.404. Ancak hem 2021 hem de 2022 yılı raporlarında, Lüksemburg’un yanına düşülen not dikkat çekici. Söz konusu notta ülkenin 2020 ve 2021 anket verilerinin toplanmadığı, dolayısıyla bu sıralamanın 2018 ve 2019 yıllarında yapılan anketlerden elde edilen veriler ışığında belirlendiği belirtiliyor.
5. Hollanda
2021 ve 2022 yılları arasında Dünya Mutluluk Raporu Endeksi’nde sıralaması değişmeyen ülkelerden biri de Hollanda. 2021’i 7.392 puanla 5. sırada kapatan ülke, 2022 yılında 7.415 puanla aynı sıradaki yerini koruyor. Artık ilk 5’e geldiğimize göre, şu notu düşmekte de yarar var: Dünya Mutluluk Raporu Endeksi’nde her yıl çeşitli farklılıklar gözlemlense de, son beş yıldır ilk 5 ülkenin sıralaması kolay kolay değişmiyor.
4. İsviçre
2022 yılı itibarıyla rapordaki ilk 5 ülkede gördüğümüz tek farklılık, İsviçre ve İzlanda’nın sıralamalarının değişmiş olması. 2021 yılında 7.571 puanla 3. sırada yer alan İsviçre, 2022’de bir basamak gerileyerek üçüncü sırayı İzlanda’ya kaptırmış. Bu yıl, 7.512 puanla 4. sıraya gerilemiş durumda ve puanında da düşüş gözlemleniyor.
3. İzlanda
Bu yıl İsviçre’yi geride bırakarak ilk 3’e girmeyi başaran İzlanda’nın 2022 Dünya Mutluluk Endeksi Raporu puanı 7.557. 2021’de 7.554 puanla dördüncü sırada yer almış olan ülke, bu yılda mutluluk ve refah düzeyini her bakımdan artırmış görünüyor.
2. Danimarka
Sıra geldi, Dünya Mutluluk Endeksi Raporu’nun değişmeyen ilk 2’sine. 2021 yılında 7.620 puanla ikinciliği kimseye vermeyen Danimarka, 2022’de 7.636 puanla hâlen yerini koruyor. Ancak Danimarka’nın son yıllarda birincilikten düştüğünü söylemek mümkün. 2012, 2013 ve 2016 yıllarında raporu Dünyanın En Mutlu Ülkesi unvanıyla kapatmayı başaran Danimarka; 2018, 2019, 2020 ve 2021’de Finlandiya’nın gerisinde kalmış durumda.
1. Finlandiya
Sıra geldi, 2022 Dünya Mutluluk Endeksi Raporu’na göre en mutlu ülke olan Finlandiya’dan söz etmeye. 2012, 2013 ve 2016’da Danimarka’nın yerleştiği birinci basamak, 2015 yılında İsviçre’nin, 2017’de de Norveç’in olmuştu. Ancak 2018’den günümüze kadar, Finlandiya birinci olmak konusundaki istikrarını aynen sürdürüyor. 2021’de 7.842 puan alan ülke, 2022 yılında 7.821 puanla yine ilk sırada. Az önce de söylediğimiz gibi, Kuzey Avrupa ülkeleri ilk beşteki yerlerini önümüzdeki yıllarda da koruyacak gibi görünüyor.
Listeyi sonlandırırken belirtmekte fayda var: 2022 Dünya Mutluluk Endeksi Raporu, Rusya’nın Ukrayna işgalinin başlamasından önce hazırlandı. 2022 raporunda Rusya 5.549 puanla 80. sırada, Ukrayna da 5.084 puanla 98. sırada yer alıyor. Ancak Rusya’nın Ukrayna işgali nedeniyle önümüzdeki yıl hazırlanacak olan raporda her iki ülkenin sıralamalarında da önemli değişikliklerle karşılaşmamız mümkün. Yine 2022 verilerine göre, bu yıl listedeki en keskin düşüşlerin Afganistan, Venezuela ve Lübnan’da olduğu gözlemleniyor. Sıralamalarda en dikkat çeken yükselişler ise Sırbistan, Bulgaristan ve Romanya’ya ait. Oxford Üniversitesi’nde görevli Jan-Emmanuel De Neve, bu yılki raporda belirlenen sıralamaların savaşın insanlara verdiği maddi ve manevi zararın bir hatırlatıcısı olduğu belirtiyor. Sosyal medya verilerinin koronavirüs pandemisi için hissedilen duyguların karşılaştırılması için kullanıldığı rapor, 18 ülkenin vatandaşlarının üzüntü ve endişe duygularında ciddi yükselişler olduğunu da gözler önüne seriyor.
Peki, sizce dünyanın en mutlu ve yaşanılabilir ülkesi hangisi?
