Seliz kilometrelik uzunluğu ile dünyanın en uzun ikinci mağarası olma ünvanına sahip olan Çal Mağarası, Trabzon şehir merkezine araçla yaklaşık bir saatlik sürüş mesafesinde yer almaktadır. Düzköy ilçesine bağlı Çalköy Mahallesi sınırları içerisinde konumlanmış ve 2003 yılında ziyaretçilere açılmış bu doğa harikası, yerli ve yabancı turistler için son derece popüler bir yer olmuştur. Burayı ilginç hâle getiren en önemli özelliklerden bir tanesi mağaranın içinden küçük bir dere akmasıdır. Ayrıca mağaranın üzerinde tarihi bir kale bulunmaktadır.
Yağışlı mevsimlerde bir buçuk metreye kadar yükselen suyun derinliği yaz aylarında 25 santimetreye kadar düşmektedir. Tarihsel süreçte iki aşamada oluştuğu varsayılan mağaranın yaklaşık olarak sekiz milyon yıllık bir geçmişe sahip olduğu düşünülmektedir. Mağaranın oluşmasının ilk aşaması, yüzeyden sızan suların kireç taşını çözmesiyle gerçekleşmiştir. Sonrasında çözülen kireç taşlarındaki kırıklar genişlemiş ve yer altından geçen bir su kanalı oluşmuştur. Mağara içerisinde gölet, dere ve şelale bulunur.
Mağara içeri girdikten 200 metre kadar sonra iki ayrı kola ayrılmaktadır. Sol tarafta suların aktığı bir baca yer alırken sağ tarafta çağlayan ve göl bulunmaktadır. Uzunluğu sekiz km olan mağaranın ziyaret edilebilecek kısmı yalnızca bir kilometredir. Özel olarak yerleştirilmiş olan aydınlatmalar ve işaretler ile güvenli bir gezi yapabilirsiniz. Geziniz esnasında fotoğraf çekebileceğiniz sarkıtlar ve bir çok ilginç doğal güzellik ile karşılaşabilirsiniz. Mağaranın kendine has hava dolaşımının sinüzit ve astım gibi fiziksel rahatsızlıklara iyi geldiği biliniyor. Bu yönüyle doğa turizmine olduğu kadar sağlık turizmine de hizmet ediyor.
Çal Mağarası, bilinen en uzun ikinci mağara olma özelliğine sahiptir ve yaklaşık 8 kilometrelik bir uzunluğa sahip olduğu tahmin edilmektedir. Ancak, ziyaretçilere açık olan kısmı 1 kilometreden biraz daha fazladır. Mağara içerisinde, sarkıt ve dikitlerle süslü zengin bir mağara yapısı bulunmaktadır. Ayrıca, mağaranın içinden geçen yeraltı akarsuyu ve doğal havalandırma sistemi, mağaranın özelliklerini daha da ilginç kılıyor.
Çal Mağarası'nın oluşumu, jeolojik dönemler boyunca gerçekleşen doğal süreçlerin bir sonucudur. Mağara içindeki su akıntıları, zaman içinde kayaçları aşındırarak bugünkü şeklini almıştır.
Mağaraya ulaşım, genellikle Trabzon merkezden veya çevre ilçelerden sağlanıyor. Turistler ve doğa severler için popüler bir destinasyon olan Çal Mağarası, özellikle yaz aylarında yoğun ziyaretçi akınına uğruyor. Mağaranın içi, sıcak yaz aylarında bile serin ve nemli bir atmosfere sahip, bu da ziyaretçilere farklı bir deneyim sunuyor.
Çal Mağarası, hem doğal güzellikleri hem de bilimsel önemi nedeniyle, araştırmacılar ve turistler için ilgi çekici bir noktadır. Mağara içinde yapılan araştırmalar, bölgenin jeolojik ve biyolojik çeşitliliği hakkında daha fazla bilgi edinilmesine yardımcı olmaktadır.