Kayseri’nin Talas ilçesinde yer alan Yaman Dede Kültür ve Sanat Evi, hem mimarisiyle hem de taşıdığı tarihi ve kültürel anlamla ön plana çıkan bir yapı.1850 yılında geleneksel Türk Evi karakteristiğinde inşa edilen tarihi konak, dönemin mimari detaylarını ve yaşam tarzını günümüze taşımayı başarıyor. İlk olarak bir Türk evi tarzında tasarlanmış, ancak Rum bir aileye ait olduğu 1890 yılında kapsamlı bir tadilattan geçirilmiş. İlerleyen süreçte de Talas Belediyesi tarafından restore edilerek kültür evine dönüştürülmüş. Bu süreçte triforium düzeniyle yeniden şekillendirilmiş, ancak özgün iç mekan düzeni büyük ölçüde korunmuş.
Yaman Dede Kültür ve Sanat Evi’nin en önemli özelliklerinden biri, doğal havalandırma ve ısınma sistemlerini günümüze kadar taşımayı başarmış olması. Yaz aylarında evin zemin katını hâlen “çarh-ı alem” olarak adlandırılan dehlizler serinletiyor, ki bu sistem o dönemin ileri mühendislik anlayışının bir ürünü. Kış aylarında ise iskembit adı verilen bir diğer geleneksel teknik devreye giriyor ve yapı közle ısıtılıyor. Kışlık oturma odasında kullanılan ahşap kaplamalar, hem sıcaklığı muhafaza etmek hem de estetik bir görünüm sağlamak için özel olarak seçilmiş. Tüm bu detayların korunması sayesinde, konağa girdiğiniz anda kendinizi geçmişe yolculuk yapmış gibi hissedebiliyorsunuz.
Kültür sanat evine ismini veren Yaman Dede’nin gerçek ismi, Diyamandi’ymiş. Eğitim için gittiği İstanbul’da İmam Hatip ve Yüksek İslam Enstitüsü’nde Farsça öğrenmiş ve Mesnevi öğretisini benimsemiş. Ellili yaşlarında da Müslüman olmuş ve Talas halkı tarafından çok sevilen bir isim haline gelmiş. Aslında bu evde hiçbir zaman yaşamamış, ancak Talas halkı bu yapıya kendisinin ismini vererek mirasını yaşatmak istemiş. Yaman Dede Kültür ve Sanat Evi’nde, Talas yöresine özgü gündelik hayatı yansıtan objeler ve canlandırmalar sergileniyor. Konak, pazartesi hariç her gün 10.00-17.00 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor.
