Ülkemize ev sahipliği yapan bu bereketli coğrafya tarih boyunca sayısız medeniyeti ağırladı. Bu sayede biz de bugün çok zengin bir tarihi mirasın kalbinde yaşıyoruz. Söz konusu Hristiyanlık tarihi olduğunda da Türkiye topraklarının çok önemli miraslara ev sahipliği yaptığı bir gerçek. Hristiyanlığın hem doğuşuna hem de yayılmasına tanıklık eden sayısız kutsal mekan, günümüzde ülkemiz sınırları içinde bulunuyor. Birçoğu hâlen ibadete açık olan kiliseler, müzeler, antik kentler ve manastırlar arasından kapsamlı bir seçkiyi sizler için derledik. Gelin, hem turistik hem de dini amaçlarla her yıl binlerce turist tarafından ziyaret edilen; Hristiyanlık tarihinin izlerini sürebileceğimiz bu kutsal alanlara birlikte göz atalım.
1. Ayasofya - Sultanahmet/İstanbul
Birçok kişi tarafından “Dünyanın Sekizinci Harikası” olarak tanımlanan ve geçmişten günümüze dek ulaşan en etkileyici yapılardan biri olan Ayasofya, onu ziyaret eden herkesi büyüleyebilecek detayları içinde barındıran bir tasarıma sahip....
Dünya tarihinde gelmiş geçmiş en ünlü yapılardan biri olarak görülen ve hatta “Dünyanın Sekizinci Harikası” olarak da nitelendirilen Ayasofya, hem Müslümanlar hem de Hristiyanlar için çok önemli bir yere sahip. İlk olarak 4. yüzyılda inşa edilmiş olsa da tarih boyunca birkaç kez yeniden yapılmış, günümüzdeki haline ise Bizans İmparatoru Justiniaus döneminde ulaşmış.
İnşası altı yılda ancak tamamlanan Ayasofya, tam 916 yıl boyunca kilise olarak hizmet vermiş bir yapı. Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesi neticesinde camiye, 1934 yılında müzeye, 2020 yılında da yeniden camiye dönüştürüldü. Günümüzde de Ayasofya Camii olarak ziyaretçilerini ağırlıyor ve Hristiyanlık tarihi için de hâlen gelmiş geçmiş en önemli ibadethanelerden biri olarak görülüyor.
2. Kariye Camii - Fatih/İstanbul
Günümüzde İstanbul’un Eyüpsultan ilçesi sınırlarında bulunan Kariye Camii’nin tarihçesi Bizans dönemine kadar uzanıyor. Bu görkemli yapı, Bizans döneminin en önemli yapı komplekslerinden biri olan Khora Manastırı’nın merkeziymiş. Khora sözcüğü, Grekçede...
Kariye Camii de Bizans İmparatorluğu’nun İstanbul’daki en önemli yapı komplekslerinden biri olan Khora Manastırı’nın merkezini oluşturuyormuş. Yine I. Justiniaus döneminde, yani 6. yüzyılda inşa edildiği düşünülüyor. 1511 yılında camiye dönüştürülen ve yanına bir medrese eklenen Kariye Camii, 1945 yılında müzeye, 2020 yılında da yeniden camiye dönüştürüldü. İçinde hâlen Bizans sanatının önemli eserlerini barındırıyor.
3. Aya İrini Kilisesi Müzesi - Fatih/İstanbul
Topkapı Sarayı’nın birinci avlusunda yer alan Aya İrini Kilisesi, Bizans’ın ilk kilisesi olması nedeniyle tarihte oldukça önemli bir yere sahip. Roma İmparatoru Konstantin, bu yapıyı İstanbul’u yeniden kurduğu sırada, yani...
Bizans İmparatorluğu’nun ilk kilisesi olan Aya İrini, Roma İmparatoru Konstantin’in emriyle 330’larda inşa edilmiş. İsmi, kutsal barış anlamına geliyor. Hristiyan azize Penelope’nin adına yapılan kilise tarih boyunca depremler ve yangınlar sebebiyle defalarca harap olup yeniden inşa edilmiş. İstanbul’un fethinden sonra cephaneye, 19. yüzyılda da Osmanlı Devleti’nin ilk müzesine dönüştürülmüş. Hâlen müze olarak kullanılıyor ve Topkapı Sarayı’nın birinci avlusunda bulunuyor.
4. Sveti Stefan Kilisesi (Demir Kilise) - Balat/İstanbul
İstanbul’un Tarihi Yarımada bölgesinde ve Fatih’e bağlı Haliç semtinde bulunan Sveti Stefan Kilisesi, dünyada tamamen demirden inşa edilmiş olan tek Ortodoks kilisesi olma özelliğine sahip. Bu sebeple halk arasında Demir...
Dünyanın tamamen demirden inşa edilmiş tek Ortodoks kilisesi olan Sveti Stefan Kilisesi, Haliç’teki en önemli tarihi yapılardan biri. 1898 yılında inşa edilen kilisenin metal aksamları Viyana’da üretildikten sonra gemiyle Haliç’e getirilmiş ve burada birleştirilmiş. Günümüzde de Neogotik ve Neobarok stillerin birbirinden etkileyici örneklerine ev sahipliği yapıyor. Hâlen hem ibadete hem de turistik amaçlı ziyaretlere açık.
5. St. Antuan Kilisesi - Beyoğlu/İstanbul
Sent Antuan Bazilikası ve Aziz Antuan Kilisesi isimleriyle de bilinen St. Antuan Kilisesi, İstanbul’un göbeğinde, İstiklal Caddesi’nin kalbinde bulunuyor. Kentin en görkemli ve önemli Katolik kiliselerinden biri olan bu tarihi...
1906-1911 yılları arasında inşa edilen ve günümüzde İstiklal Caddesi’nde bulunan St. Antuan Kilisesi, Aziz Antuan’ın naaşının Padova Bazilikası’na taşınmasının yıl dönümü olan 15 Şubat 1912 tarihinde ibadete açılmış. Papa XI. Pius’un yirmi yıl sonra bazilika ilan ettiği tarihi yapı Gotik Revival tarzının son derece etkileyici bir örneğini oluşturuyor. Kırmızı tuğlalı cephesi, vitray pencereleri ve yüksek tavanı gibi ayrıntıları bakımından; kentte başka bir benzeri yok. St. Antuan Kilisesi hâlen İstanbul’daki Katolik cemaati için çok önemli bir dini ve kültürel merkez. Özellikle Noel ve Paskalya gibi özel günlerde coşkulu kutlamalara sahne oluyor.
6. Aya Yorgi Rum Manastırı - Büyükada/İstanbul
Prens Adaları’nın en büyüğü olan Büyükada’da konumlanan Aya Yorgi Manastırı, adanın en ünlü ve turistik açıdan en popüler duraklarından biri. Adanın en yüksek noktası olan Yüce Tepe’de yer alan bu...
Büyükada’nın en yüksek noktası olan Yüce Tepe’de bulunan Aya Yorgi Rum Manastırı, M.S. 3. yüzyılda Hristiyan olduğu gerekçesiyle öldürülen Aziz Georgios’a ithaf edilmiş bir yapı. Gerçek ismi, Agios Georgios Rum Ortodoks Manastırı. Manastırın ikonası İmparatoriçe İrini’ye ait Kadınlar Manastırı tarafından armağan edilmiş. Hristiyanlık tarihinin en önemli hac yerlerinden biri ve her yıl 23 Nisan ile 24 Eylül tarihleri arasında ziyaretçi akınına uğruyor. Manastıra çıkan yolu yalınayak ve sessizce yürüyen Hristiyanlar yarı haccı tamamlamış oluyor.
7. Sümela Manastırı - Maçka/Trabzon
Trabzon denilince ilk akla gelen yapılarından bir tanesi olan Sümela Manastırı, Maçka İlçesi sınırlarında bulunan ve Türkiye’nin en eski tarihli eserlerinden bir tanesidir. Kilisenin M.S 365-395 tarihleri arasında inşa edildiği...
Dünyaca ünlü Sümela Manastırı, Kapadokya kiliselerine benzer bir stilde ve M.S. 365-395 yılları arasında inşa edilmiş. 18. yüzyılda freskler, 19. yüzyılda da yeni yapılar eklenen bu görkemli mimari harika; UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde de yer alıyor. Yemyeşil bir vadiden 300 metre yukarıya inşa edilmiş olan manastır hâlen ana kaya kilisesi, öğrenci odası, kutsal ayazma ve kütüphane gibi birçok bölüme ev sahipliği yapıyor.
8. Aziz Polikarp Katolik Kilisesi - Konak/İzmir
İzmir’in zengin tarihi ve kültürel mirasını oluşturan önemli yapılardan biri olan Aziz Polikarp Katolik Kilisesi, Konak ilçesi sınırları içinde ve Cumhuriyet Meydanı’na çok yakın bir konumda bulunuyor. Kentin en eski...
İzmir’de Cumhuriyet Meydanı’na çok yakın bir noktada bulunan Aziz Polikarp Katolik Kilisesi, kentin en eski kilisesi olma unvanına sahip. Kanuni Sultan Süleyman’ın izniyle 1625 yılında inşa edilmiş ve İzmir’in koruyucu azizi kabul edilen Aziz Polikarp’a adanmış. Gotik ve barok tarzların etkileyici bir örneğini oluşturan yapı, 1892 yılında İtalyan ressamların çizdiği göz alıcı fresklere de ev sahipliği yapıyor. Geçirdiği kapsamlı restorasyon çalışmaları neticesinde, hâlen ibadete açık.
9. Artemis Tapınağı - Selçuk/İzmir
Antik dönemin “Dünyanın 7 Harikası” içerisinde yer alan Artemis Tapınağı, ülkemiz sınırlarında bulunan Efes Antik Kenti’nde bulunuyor. Antik Yunan dönemi ve Yunan mitolojisi için büyük önem arz eden Artemis Tapınağı’nın...
Efes Antik Kenti zaten baştan sona Hristiyanlık tarihi açısından çok önemli bir yer. Dünyanın 7 Harikası’ndan biri olan Artemis Tapınağı da Efes’in turistik açıdan en çok ilgi gören duraklarından biri. İnşasına M.Ö. 6. yüzyılda başlanan tapınak, 120 yıl içinde tamamlanmış. Antik Yunan tapınaklarını en az ikiye katlayan boyutlarıyla dönemin en ihtişamlı mimari örneklerinden birini oluşturuyormuş. M.S. 401 yılında Hristiyan ayaklanmacıların saldırıları neticesinde yıkıldığı için, günümüzde tapınaktan geriye yalnızca temeli ve kolonu kaldı. Ancak Paganizmden Hristiyanlığa geçiş sürecinin simgesel bir örneğini oluşturmaya devam ediyor.
10. Meryem Ana Evi - Selçuk/İzmir
Meryem Ana Evi, Selçuk’a dokuz kilometre uzaklıktaki Bülbül Dağı üzerinde yer almaktadır. İsa Peygamberin ölümünden dört ya da altı yıl sonra St. John’un Meryem Ana’yı Efes’e getirdiği tahmin edilmektedir. Hristiyan...
Selçuk’un merkezine yaklaşık 9 kilometre uzaklıktaki Meryem Ana Evi de Hristiyanlar için kutsal kabul edilen yapılardan biri. Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesinden birkaç yıl sonra Meryem Ana’nın St. John tarafından buraya getirildiği tahmin ediliyor. Her yıl 15 Ağustos’ta ayinlere ev sahipliği yapan şapel, orijinal haç planına sadık kalınarak inşa edilmiş. Girişinde Kutsal Bakire Meryem’in heykeli ile sunak bulunuyor. Her yıl İzmir Katolik Kilisesi’nin izni neticesinde ziyarete açılıyor.
11. Laodikeia Antik Kenti - Pamukkale/Denizli
Denizli’nin zengin tarihi mirasının önemli bir parçasını oluşturan Laodikeia (Laodikya) Antik Kenti, dünya tarihinin en önemli kültür ve ticaret merkezlerinden biri olarak görülüyor. Bu kent M.Ö. 3. yüzyılda Seleukos Kralı...
M.Ö. 3. yüzyılda Seleukos Kralı II. Antiokhos’un kurduğu ve eşi Laodike’nin adını verdiği Laodikeia Antik Kenti, stratejik konumu sayesinde antik dönemde çok önemli bir ticaret ve kültür merkeziymiş. Özellikle Roma Dönemi’nde çok ciddi gelişim gösterdiğini, agoranın civarında bulunan dükkan, tapınak ve kamu binası kalıntılarından da anlayabiliyoruz. Kentte 20 bin kişi kapasiteli antik tiyatro, stadyum ve antik dönemin en iyi korunmuş kiliselerinden biri olan Laodikya Kilisesi bulunuyor. Kilisenin içinde de Hristiyanlık sanatının etkileyici örnekleriyle karşılaşmak mümkün. Laodikeia Antik Kenti haftanın her günü ziyarete açık ve MüzeKart geçiyor.
12. Aziz (St.) Nikolaos Anıt Müzesi (Noel Baba Kilisesi) - Demre/Antalya
Sizin de kulağınıza bugüne dek Noel Baba’nın Antalyalı olduğu söylentisi gelmiş olabilir. Aslında bu söylenti hakikate dayanıyor. Tüm dünyanın Noel Baba olarak tanıdığı Aziz Nikolas, M.S 243 yılında Patara şehrinde...
Noel Baba olarak da bilinen Aziz Nikolas, M.S. 285 yılında bugün Demre olarak bildiğimiz Myra’ya yerleşerek burada piskopos olarak görevlendirilmiş. M.S. 326’da öldüğünde de kendi ismini taşıyan kiliseye defnedilmiş. Bu kilise günümüzde bir anıt müzeye dönüştürülmüş durumda ve içinde Aziz Nikolas’a atfedilen mucizeleri tasvir eden resimler de yer alıyor.
13. St. Paul Anıt Müzesi - Tarsus/Mersin
Mersin’in Tarsus ilçesi sınırları içinde bulunan St. Paul Anıt Müzesi, Hristiyanlık tarihinin en önemli figürlerinden biri olarak görülen Aziz (St.) Paul’un doğum yeri olarak kabul ediliyor. Günümüzde müze olarak ziyaretçilerini...
Hristiyanlık tarihinin en önemli figürlerinden olan Aziz Paul’un doğum yeri kabul edilen St. Paul Anıt Müzesi, ilk olarak Bizans Dönemi’nde inşa edilse de günümüzdeki haline 1850 yılında Ortodoks Arap Rum Cemaati tarafından yaptırıldığında ulaşmış. 2001 yılından beri müze statüsünde olan yapı, hem Aziz Paul’un yaşamını hem de Hristiyanlık tarihini konu alan çok sayıda freske, mozaiğe ve dini objeye ev sahipliği yapıyor. Müzenin altındaki mahzen bölümünde de Aziz Paul’un yaşadığı döneme ait kalıntıları ve arkeolojik buluntuları inceleyebiliyorsunuz. Bahçesinde dönem dönem kültürel ve dini etkinlikler de düzenlenen müze, haftanın pazartesi hariç tüm günlerinde ziyarete açık.
14. Bebekli Kilise - Seyhan/Adana
Günümüzde bilinen adı ile Bebekli Kilise, Adana’nın Tepebağ semtinde 5 Ocak Meydanı'na yakın ve Cemal Gürsel Caddesi'nin çıkışında yer almaktadır. Bebekli Kilise 1880’li yıllarda St. Paul adına yaptırılmış olan bir...
Halk arasında Bebekli Kilise olarak anılan St. Paul Kilisesi, Adana’nın Seyhan ilçesinin bulunduğu bölgeye 1881 yılında inşa edilmiş. Kilisenin tepesinde bir bebeği andıran bir Meryem Ana heykeli bulunuyor. Çok sayıda ikona ev sahipliği yapan yapı, depremler ve yangınlar sebebiyle ciddi hasarlar aldıktan sonra kapsamlı bir restorasyondan geçirilmiş. Günümüzde hem ibadete hem ziyarete açık.
15. Saint Pierre Kilisesi - Antakya/Hatay
Hristiyanlığın ilk kilisesi olduğu tahmin edilen kadim yapının Türkiye’de, Hatay’ın Antakya ilçesinde yer aldığını biliyor muydunuz? Antakya Reyhanlı yolu üzerinde ve şehir merkezine yaklaşık 2 kilometre mesafede bulunan Saint Pierre...
Antakya Reyhanlı yolu üzerinde bulunan Saint Pierre Kilisesi’nin Hristiyanlığın ilk kilisesi olduğu düşünülüyor. Bunun sebebi de İsa’nın on iki havarisinden Aziz Petrus’un ilk kez burada vaaz verdiği ve cemaati yine ilk kez bu vaazda Hristiyan olarak nitelendirdiğine inanılması. Doğal bir mağara formunda, kayalara oyularak inşa edilmiş olan yapı, M.S. 29-40 yılları arasında yapılmış olabilir. Aziz Petrus’un ilk Papa olmasının ardından Katolikliğin yayılması açısından en önemli merkezlerden biri haline gelmiş. Papa VI. Paul da 1983 yılında bu kiliseyi hac merkezi ilan etmiş. Saint Pierre Kilisesi 1963 yılından beri Hatay Arkeoloji Müzesi’nin koruması altında. Müze statüsü taşıyor ve haftanın her günü ziyarete açık.
16. El Nazar Kilisesi - Göreme/Nevşehir
Turistik açıdan dünyaca ünlü olan Kapadokya Bölgesi’nde ve Göreme Vadisi’nin tam kalbinde yer alan El Nazar Kilisesi, Hristiyanlık tarihinin önemli ibadethanelerinden biri. Kapadokya zaten genel olarak çok zengin bir kültürel,...
Göreme Vadisi’ndeki bir peri bacasının içine oyularak inşa edilmiş olan El Nazar Kilisesi de 10. yüzyıla tarihlenen bir yapı. Göreme Açık Hava Müzesi bünyesinde ziyaretçilerini ağırlıyor. Kapadokya’nın eşsiz jeolojik yapısının önemli parçalarından birini oluşturan kilisede, Hz. İsa’nın yaşamını ve mucizelerini tasvir eden freskler de mevcut.
17. Tokalı Kilise - Göreme/Nevşehir
Ülkemizin ev sahipliği yaptığı en büyüleyici ve mistik bölgelerden biri olan Kapadokya’da, her ikisi de 10. yüzyılda inşa edilmiş olan ve Hristiyanlık tarihi açısından büyük önem taşıyan iki farklı kilise...
Göreme’de yine 10. yüzyılda inşa edilmiş olan bir diğer önemli kilise de Tokalı Kilise. Bu bölgenin en köklü ve görkemli kaya kiliselerinden birini oluşturan yapı, Göreme Açık Hava Müzesi’nin hemen dışında bulunuyor. Eski Kilise, Yeni Kilise, Yan Şapel ve Eski Kilise’nin altındaki bir diğer kilise olmak üzere dört ana bölümden oluşuyor. Tokalı Kilise’nin de mavi tonlarının baskın olduğu freskleri hakikaten çok etkileyici bir görünüme sahip.
18. Mor Gabriel Manastırı - Midyat/Mardin
Mardin’in Midyat ilçesinde bulunan Mor Gabriel Manastırı, Süryaniler için çok büyük bir öneme sahip olan bir din merkezi olarak biliniyor. Hatta günümüzde ayakta duran en eski Süryani Ortodoks Manastırı olma...
Midyat’da M.S. 397 yılında ve Mor Şeman (Simon) tarafından inşa edilmiş olan Mor Gabriel Manastırı, dünyanın en eski Süryani Ortodoks manastırı olma unvanına sahip. Taş işçiliği ve mozaik işlemeleri herkesi kendine hayran bırakmayı başarıyor. İsmi bazı kaynaklarda Deyrulumur olarak da geçen manastır, çan kuleleri ve özgün mimari detaylarıyla da benzerlerinden ayrılıyor. Haftanın her günü ziyarete açık.
19. Deyrulzafaran Manastırı - Artuklu/Mardin
Mardin’in Artuklu ilçesinde bulunan Deyrulzafaran Manastırı, Mardin Ovası’nı kucaklayan konumu ile sizleri etkileyecek bir tarih abidesi olarak kabul ediliyor. Mardin merkezine 4 kilometre uzaklıkta bulunduğundan dolayı hem turlar hem de...
Mardin’in ev sahipliği yaptığı tarihi manastırlardan bir diğeri de Artuklu’da bulunan ve 5. yüzyıla tarihlenen Deyrulzafaran Manastırı. İsmi Mor Şleymun Manastırı olarak da geçen tarihi yapı, günümüzdeki ismini civarında yetişen safran bitkisinden almış. Meryem Ana Kilisesi, Azizler Evi ve Güneş Tapınağı gibi birçok farklı bölüme ev sahipliği yapıyor. Haftanın her günü ziyaret edilebiliyor.
20. Akdamar Kilisesi - Gevaş/Van
Akdamar Kilisesi, Van’ın Gevaş ilçesi sınırları içinde bulunan Van Gölü üzerindeki Akdamar Adası’nda yer alır. Surp Haç Kilisesi ve Kutsal Haç Katedrali isimleriyle de anılmaktadır.Kilise, Abbasi halifesi Muktedir’in kral...
Van Gölü’ndeki Akdamar Adası’nda yer alan Akdamar Kilisesi, Kutsal Haç Katedrali ve Surp Haç Kilisesi olarak da adlandırılıyor. 915 ile 921 yılları arasında, Vaspurakan Prensi Gagik tarafından inşa ettirilmiş, 1113 yılında da manastır olarak kullanılmaya başlanmış. 2007 yılında müzeye dönüştürülen yapı Ermeni Patrikliği’nin ülkemizdeki en eski merkezlerinden biri. Dış cephesi İncil’den ve Tevrat’tan sahnelerle bezeli.
21. Surp Giragos Ermeni Kilisesi - Sur/Diyarbakır
Surp Giragos Ermeni Kilisesi (ya da Aziz Kyriakos Kilisesi), Diyarbakır’ın Sur ilçesinde yer alır. Ünlü Dört Ayaklı Minare’nin bir üst sokağında bulunan kilise, 1518 yılında inşa edilmiştir. Bununla birlikte yapı...
Orta Doğu’nun en büyük Ermeni kilisesi olan Surp Giragos Ermeni Kilisesi, 1518 yılında siyah bazalt taş kullanılarak inşa edilmiş. I. Dünya Savaşı’nda Alman askerlerinin karargâh olarak kullandığı yapı, ilerleyen süreçte de Sümerbank’ın deposuna dönüştürülmüş. 2011’de tamamlanan restorasyon neticesinde ibadete açıldı. Hâlen Ermeni cemaatinin ülkemizdeki önemli dini merkezlerinden biri olmaya devam ediyor.
| Sıra | İçerik | Kullanıcı Puanı |
|---|---|---|
| 1 | Ayasofya Camii | 9,1 |
| 2 | Kariye Camii | 9,0 |
| 3 | Aya İrini Kilisesi Müzesi | 9,5 |
| 4 | Sveti Stefan Kilisesi (Demir Kilise) | 9,5 |
| 5 | St. Antuan Kilisesi | 9,5 |
| 6 | Aya Yorgi Rum Manastırı | 8,5 |
| 7 | Sümela Manastırı | 9,4 |
| 8 | Aziz Polikarp Katolik Kilisesi | 9,0 |
| 9 | Artemis Tapınağı | 9,8 |
| 10 | Meryem Ana Evi | 9,5 |
