Tarihi geçmişi antik çağlara kadar uzanan Aksaray, İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan küçük bir şehrimizdir. Büyük bölümü Konya havzasında ve bir kısmı Kapadokya’da bulunan şehrin merkezi de Aksaray olarak adlandırılır.
Aksaray Nerede: Aksaray’ın Konumu ve Doğal Güzellikleri
Coğrafi konum açısından bakıldığında şehir, Ankara ve Kırşehir’in güneyinde, Nevşehir ve Niğde’nin batısında, Konya’nın doğusunda yer almaktadır. Ayrıca, ülkemizin en büyük göllerinden biri olan Tuz Gölü’nün Uluırmak bölümü Aksaray sınırları içinde kalır. Aksaray’ın en yüksek noktalarını Hasan Dağı, Melendiz Dağı ve Ekecik Dağı gibi volkanik dağlar oluşturur. Bu dağlardan binlerce yıllık süreçte püsküren lavlar, kent sınırları içindeki ova ve platoları da oluşturmuştur. Bu tektonik yapının içinde Tuz Gölü, sodalı göletler ve şifalı termal suları bulunur. Türkiye’nin doğal tuz deposu olarak da bilinen Tuz Gölü’nün Aksaray sınırları içinde kalan bölümü flamingo ve kılıçgaga gibi özel kuş türlerine ev sahipliği yapar. Ayrıca, göl çevresinde bulunan bazı endemik bitki türleri de Aksaray’ın ekosistemini ayrıcalıklı kılmaktadır.
Tuz Gölü’ne ilaveten, Aksaray sınırlarında, Narlı Göl ve Bakı Gölü de bulunmaktadır. Doğal yapı olarak bakıldığında, Aksaray tarım ve hayvancılık yönünden oldukça elverişli bir arazi yapısına sahiptir. Kentin nüfusu yaklaşık 435 bin civarındadır.
Aksaray’ın Tarihçesi: Aksaray İsmi Nereden Geliyor?
Tarihi kayıtlara bakıldığı zaman, kentte Anadolu medeniyetine ait ilk işaretlere, Konya yakınlarındaki Çatalhöyük’te rastlanmaktadır. I. Hattuşili’ye ait eski Hitit metinlerinde, bu yerleşim yerinin ilk isminin Nenessa (Nenossos) olduğu hakkında ipuçları bulunur. Sonraki dönemlerde “Garsaura” olarak da adlandırılan Aksaray’a, M.Ö. 42 yılında son Kapadokya Kralı Archelais, kendi adına atfen “Kolonea-Archelais” adını koymuştur.
Aksaray ve civarı, Kapadokya egemenliğinden sonra Bizans imparatorluğunun eline geçmiştir. Yapılan bazı arkeolojik kazılarda, bölgede bulunan 593 yılına ait bir sikke üzerinde Aksara ismine rastlanılmıştır. Bulunan bazı Bizans haritalarında bu bölge Ta/To Aksara veya Taksara olarak işaretlenmiştir. Aksaray ve civarında Türk hakimiyetinin ilk izleri de Alparslan ve Melikşah döneminde, Selçuklularla beraber 1071’den itibaren başlamıştır. Tarihin o dönemlerinde Ak-sera olarak anılan şehir, ilk kez yazılı olarak 15. yüzyıl Osmanlı döneminde “Aksaray” ismini kazanmıştır.
Aksaray’ın En Önemli Doğal ve Tarihi Güzellikleri
Bunca köklü bir geçmişe sahip Aksaray, özellikle tarihi ve kültürel anlamda çok sayıda turistik destinasyona sahiptir. Kapadokya bölgesinde yer almasıyla hem doğal güzellikler hem de tarihi miras anlamda zengin bir şehir olmuştur. Bu bölgeye has bir özellik olan kozmopolit yapısı sayesinde, erken Hristiyanlık döneminde Roma baskısından kaçan birçok sığınmacı tarafından yapılmış kiliselere ev sahipliği yapar.
Aksaray, uzun bir dönem Konya’nın ilçesi olarak kalmış, ardından il statüsüne geçiş yapmıştır. Konya ve civarının bütün karakteristik özelliklerini taşımasına rağmen, Kapadokya bölgesinde yer alması sebebiyle bu bölgeden ayrılır. Asırlar içinde birçok farklı uygarlığa ev sahipliği yapan kentin tam ortasında Aksaray Kalesi bulunur. Geniş bir alana oturmuş ve taş malzemelerle inşa edilmiş olan bu sağlam kale, hemen nehir kenarında yükselir.
Aksaray’ı heybetiyle adeta kaplayan Hasan Dağı, 3268 metredeki zirvesiyle ihtişamlı bir volkanik dağdır. Yüksekliği sayesinde dağcılık tutkunlarının da ilgi odağında olan Hasan Dağı’na tırmanış yapmak için, Aksaray üzerinden Helvadere Kasabası'na ulaşmak gerekir. Tırmanış startını burada veren dağcılar dağ eteğinde kamp kurarak farklı parkurlar üzerinden zirve tırmanışına başlayabilirler.
Aksaray sınırlarında bulunan Tuz Gölü’nün çevresi, birçok kuş türüne barınma, kışlama ve kuluçka olanakları sunarken çevresinde bulunan endemik bitkileriyle de dikkat çekmektedir. Aksaray’ın en dikkat çeken doğal güzelliklerinden biri de Güzelyurt ilçesinde bulunan Ihlara Vadisi’dir. Toplam 18 kilometre uzunluğunda bulunan vadinin derinliği 150 metre ve genişliği de yaklaşık 200 metredir. Kadim bir geçmişe sahip vadi, binlerce yıl yaşam alanlarına ev sahipliği yapmıştır. Bu farklı özelliğiyle dünya genelinde, içerisinde yerleşim bulunan en büyük kanyonlardan biri olma özelliğini taşımaktadır.
Bu tarihi vadiye can veren Melendiz Nehri, bölgedeki yaşamın en önemli kaynağıdır. Vadinin etrafında bulunan kayaçların yapısı kolay yontulmaya uygundur. Bu sayede de elle oyularak inşa edilmiş birçok kilise ve kaya oyma mekan, bu güzel vadiyi dünyanın en önemli kültür ve medeniyet merkezlerinden biri haline getirmiştir. Hem Ihlara Vadisi hem de Manastır Vadisi, bölgenin en çok ilgi çeken yerlerin başında gelir. Bu iki vadide ziyarete açık olan birçok tarihi eserin yanı sıra, şimdilik ziyarete kapalı olan kilise, şapel, kaya oyma mekan ve dini yapı da bulunmaktadır.
Aksaray ve çevresinde bulunan en önemli arkeolojik bölge, ünlü Asur kenti Puruşhattum, yani şimdiki adıyla Acemhöyük’tür. Yeşilova Beldesi'ne bağlı Acemhöyük, Aksaray'ın kazı çalışması yapılan ilk ören yeri olmasıyla ün kazanmıştır.
Aksaray Mutfağı: Aksaray’ın Hangi Lezzetleri Meşhur?
Geniş bir mutfak kültürüne sahip Aksaray’ın çok sayıda yerel lezzetleri bulunur. Bunlar arasında Aksaray tava, dolmalı mantı, dolaz, ayva dolması, karıştırma, soğan dolması, kapak dolması ve kokina çorbası sadece en bilinenleridir.
Aksaray Gezilecek Yerler: 10 Popüler Keşif Durağı
Aksaray hem Konya ve yöresinin hem de Kapadokya bölgesinin özelliklerini taşıyan; tarihiyle, kültürüyle ve doğal güzellikleriyle dikkat çeken bir şehrimizdir. Tüm bu özelliklerinden ve mirasından söz ettikten sonra, gelin, Aksaray’da gezilecek diğer popüler destinasyonlara da birlikte göz atalım.
1. Aksaray Zinciriye Medresesi - Aksaray Merkez
Karamanoğulları Beyliğinden Yahşi Bey tarafından 1336 yılında yaptırıldığı bilinen Aksaray Zinciriye Medresesi, Selçuklu mimarisinin eşsiz örneklerinden biridir. Farklı bir görüşe göre ise Zinciriye Medresesi'nin yine Karamanoğulları Beyliği zamanında, Sultan Mirza...
Karamanoğulları döneminden günümüze kadar gelen Zinciriye Medresesi, Aksaray’ın en çok ziyaret edilen yerlerinden bir tanesidir. Döneminde birçok önemli ilim adamı yetiştirmiş ve Anadolu’nun en önemli eğitim kurumu olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ise farklı işlevler kazanmış olmasına rağmen hep gündemde olmayı başarmıştır.
2. Aziz Gregorius Kilisesi - Güzelyurt
Aksaray’ın en ilgi çeken duraklarından biri olan Güzelyurt’ta bulunan Aziz Gregorius Kilisesi, halk arasında daha çok Güzelyurt Kilise Camii olarak anılır. Tarihi Kapadokya bölgesinde Erken Hristiyanlık dönemine ait en güzel...
Güzelyurt ilçesinde bulunan Aziz Gregorius Kilisesi, aynı zamanda Kilise Camii adıyla da anılmaktadır. Erken Hristiyanlık döneminde farklı doğal yapısı nedeniyle çok sayıda Hristiyanın sığındığı bu bölgede bu tür yapılara çok rastlanılmaktadır. Önemli din adamlarının yetiştiği bu kilise Ortodokslar için çok önemli bir ibadethane olarak kabul edilir.
3. Güzelyurt Evleri - Güzelyurt
Aksaray’ın en otantik ilçelerinden biri olan Güzelyurt, Türk ve Rum halklarının uzun yıllar birlikte yaşadığı, doğal güzelliklerle dolu bir destinasyondur. Gelveri olarak da adlandırılan bu bölgede Kurtuluş Savaşı sonrasında yaşanan...
Anadolu, birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış, farklı kültürlerin birçok izler bıraktığı kadim topraklara sahiptir. Aksaray’ın Güzelyurt ilçesinde de yıllar boyunca Türk ve Rum halkı iç içe yaşamıştır. Rum halkına ait olan tarihi Güzelyurt Evleri, günümüze kadar korunmuştur. Görenleri etkileyen güzellikteki bu evler, her yıl çok sayıda yerli ve yabancı turistin ilgisini çekmektedir.
4. Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehri - Saratlı
Aksaray’ın merkezine 22 kilometre mesafede bulunan Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehri, 2001 yılından bu yana Türk turizmine hizmet vermektedir. Tarihi sürecine bakıldığı zaman Saratlı, Roma döneminden kalma önemli bir yaşam alanı...
Gizemli Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehri, 2001 yılında turizme kazandırılmış ve beklenenden çok ilgi görmüştür. Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehri, konum olarak Nevşehir'e 50, Aksaray’ın merkezine 22 kilometre mesafede bulunmaktadır. Yapılan araştırmalarda yerin altında yedi katı olduğu tahmin edilen şehrin şu anda üç katı ortaya çıkarılmıştır.
5. Aksaray Müzesi - Aksaray Merkez
Kapadokya bölgesi, binlerce yıllık geçmişi ile kültür ve tarih mirası anlamında bölgeye çok önemli eserler bırakmıştır. Aksaray bu tarihi süreçten fazlasıyla nasiplenmiş ve bölgeden elde edilen buluntular Aksaray Müzesi’nde toplanmıştır....
Kapadokya gibi kadim bir bölgede yer alan Aksaray ve çevresi, hem arkeolojik hem de etnografik miras bakımından çok zengindir. Aksaray Müzesi, sahip olduğu koleksiyonlarla çok sayıda ziyaretçiyi toplayabilen bir müzedir. Toplam 13 binden fazla eserin sergilendiği müzede bazı antik buluntular çok dikkat çekmektedir.
6. Ziga Kaplıcaları - Güzelyurt
Ihlara Vadisi'nde yer alan Yaprakhisar Köyü, jeotermal kaynaklara sahip Ziga Kaplıcaları'na ev sahipliği yapmaktadır. Burası bu özelliğinden dolayı özel çevre koruma bölgesi ilan edilmiştir. Hem kaplıcalar hem de doğa harikası ...
Jeolojik olarak farklı bir yapıya sahip Ihlara Vadisi, sayısız güzelliğe ev sahipliği yapmasının yanında, jeotermal kaynakları bakımından da büyük önem taşır. Ihlara Vadisi’nde bulunan Yaprakhisar Köyü, Ziga Kaplıcaları’na da ev sahipliği yapan özel bir bölgedir. Bu doğal güzellikleri sayesinde özel çevre koruma bölgesi ilan edilmiş ve bölge, doğa harikası vadiyle birlikte bir termal turizm bölgesi haline gelmiştir
7. Aziz Mercurius Yeraltı Şehri - Saratlı
Aksaray’a bağlı Gülağaç ilçesinde yer alan Aziz Mercurius Yeraltı Şehri, Hıristiyanlığın yeni yayılmaya başladığı dönemlerde baskılardan kaçan kişiler için bir sığınak amacı ile kullanılmıştır. Bölgenin jeolojik yapısının kaya oymaya uygun...
Aksaray ve civarında bulunan turistik destinasyonlar arasında yeraltı şehirleri ve kiliseler çok dikkat çekmektedir. Aziz Mercurius Yeraltı Şehri de Saratlı Köyü’nde bulunmaktadır. Galeriler ve odaları ile görenleri etkilemeyi başaran yeraltı şehri, bu bölgede en çok turist çeken yerlerin başında gelmektedir.
8. Manastır Vadisi - Güzelyurt
Aksaray gezilecek yerler önerileri arasında en çok ilgi gören yerlerin başında gelen Manastır Vadisi çok sayıda turist çekmektedir. Ihlara Vadisi ile beraber rekor sayıda turist çeken bu vadide 28 kilise,...
Aksaray’da bulunan ve Göreme’yi andıran Manastır Vadisi, bölgenin en çok turist çeken yerlerinden biridir. Vadide bulunan 28 kilise, 2 yeraltı şehri ve yüzlerce kaya oyma mekan; buranın bir yaşam merkezi olduğunu kanıtlamaktadır. Ihlara’dan sonra en büyük vadi olan Manastır Vadisi toplam 5 kilometre uzunluğundadır.
9. Aksaray Sultanhanı - Sultanhanı
Anadolu Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerinden bir tanesi olan Sultanhanı, döneminin en güçlü sultanlarından Alaeddin Keykubat tarafından yaptırılmıştır. Tarihi kayıtlarda mimarı Konya Alâeddin Camii’ni de inşa eden Şamlı Muhammed b....
Selçuklu İmparatorluğu, Anadolu’da bir dönem derin izler bırakmış önemli eserlere imza atmıştır. Sultan Alaeddin Keykubat tarafından yaptırılan Aksaray Sultanhanı, kentte en dikkat çeken tarihi yapıların başında gelir. Tam anlamıyla Selçuklu mimarisi özelliklerini taşıyan yapısı sebebiyle, Sivas’ta bulunan Gök Medrese’ye de benzetilir. Aksaray ziyaretinde asla pas geçilmeyecek muhteşem bir yapıdır.
10. Narlıgöl Krater Gölü - Niğde
Narlıgöl, Acıgöl adıyla da bilinen ve volkanik özellikler taşıyan bir krater gölüdür. Aksaray ile Niğde sınırında bulunan ve suyunun çok şifalı olduğu bilinen doğa harikası, özellikle son yıllarda turistik açıdan...
Kültür ve tarih miraslarıyla bezeli olan Aksaray, aynı zamanda birçok doğal güzelliği de bünyesinde barındırmaktadır. Aksaray-Niğde sınırında bulunan Narlıgöl Krater Gölü, yapısal olarak kalsiyum, sodyum ve bikarbonat açısından çok zengin olduğu için Acı Göl olarak da adlandırılmaktadır. Suyunun bazı hastalıklara şifa olduğuna inanılan göl, her zaman çok sayıda ziyaretçi çekmektedir.
| Sıra | İçerik | Kullanıcı Puanı |
|---|---|---|
| 1 | Aksaray Zinciriye Medresesi | - |
| 2 | Aziz Gregorius Kilisesi | - |
| 3 | Güzelyurt Evleri | - |
| 4 | Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehri | - |
| 5 | Aksaray Müzesi | - |
| 6 | Ziga Kaplıcaları | - |
| 7 | Aziz Mercurius Yeraltı Şehri | - |
| 8 | Manastır Vadisi | - |
| 9 | Aksaray Sultanhanı | - |
| 10 | Narlıgöl Krater Gölü | - |
