İstanbul’un Fatih ilçesine bağlı bir semt olan Fener, yine Fatih’e bağlı olan Balat ile birlikte ilçenin tarihi ve turistik açıdan en gözde durakları arasında yer alıyor. Haliç kıyısında bulunan Fener’in tarihçesi son derece köklü. Semtin ismi, Orta Çağ Yunancasında kullanılan “fanarion” kelimesinden türemiş. Bu kelimenin seçilmesinin sebebi ise Bizans İmparatorluğu’nun hükümdarlığı sırasında burada bir fenerin bulunmasıymış.
Günümüzde Balat ve Fener’in kapsadığı bölgede, Bizans dönemi boyunca Rumlar yaşarmış. İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet’in gayrimüslimlere ibadet özgürlüğü tanınacağını belirtmesi üzerine yeniden bu bölgeye geri dönmüşler. 15. yüzyılda Fener ve Balat, ağırlıklı olarak Sefarad Yahudilerine ev sahipliği yapmış. İlerleyen süreçte Museviler de bu bölgeye yerleşmiş. Söz konusu göç hem medeniyetin gelişmesi hem de matbaa gibi buluşların İstanbul’a gelmesi açısından da tarihi değiştirmiş. 1950’li yıllarda burada yaşayan Yahudi nüfus yavaş yavaş İsrail’e göçmeye başlayınca, bu kez de Anadolu’dan İstanbul’a gelip yerleşenler Balat ve Fener’in yeni nüfusunu oluşturmuş.
Balat ve Fener’in özellikle son yıllarda turistik açıdan çok geliştiğini söylemek mümkün. Yahudi nüfusun göçmesi sonucunda kaderine terk edilen tarihi yapılar, bir süredir restorasyon sürecinden geçirilerek yeniden turizme kazandırılıyor. Bu sayede Fener ve Balat sınırları içinde gezerken birbirinden değerli tarihi kiliselerle, sinagoglarla ve camilerle karşılaşabiliyorsunuz. Öyle ki, her iki semtin de artık film setini andıran sokaklara sahip olduğunu söyleyebiliriz. Keza turizm şirketleri de genellikle her iki semti de kapsayan günübirlik keşif turları düzenliyor. Son derece otantik ve ilgi çekici bir atmosferi olan Fener’de; Kırmızı Mektep olarak da adlandırılan Fener Rum Lisesi, Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi, Bulgar Kilisesi ve çok sayıda tarihi ev bulunuyor.
Fener'de mutlaka görülmesi gereken yerler arasında, dünya genelinde Yunan Ortodoks Hristiyanlığının ana kilisesi olan Fener Rum Patrikhanesi ve Patrikhanenin bulunduğu St. George Kilisesi yer alır. Ayrıca, bölgedeki en dikkat çekici yapılarından biri olan ve kırmızı tuğlalarıyla ünlü Fener Rum Erkek Lisesi (Kırmızı Mektep) bulunmaktadır. Fener, aynı zamanda antika dükkanları ve sanat galerileriyle de ünlüdür. Fener Antik Mezat gibi yerler, antika meraklıları için cazip seçenekler sunar.
Balat ise, tarih boyunca Yahudi topluluğunun büyük bir kısmının yaşadığı bir mahalle olarak bilinir. Osmanlı döneminde İspanya'dan gelen Yahudileri kabul etmesiyle bir Yahudi mahallesi haline gelmiş ve günümüzde de tarihi Yahudi sinagoglarına ev sahipliği yapmaktadır. Balat'ın dar sokakları, rengarenk tarihi evleri ve otantik pazar yerleri ile İstanbul'un en fotojenik bölgelerinden biridir. Ahrida Sinagogu gibi tarihi yapılar, bölgenin zengin kültürel mirasını yansıtır.
Fener ve Balat'ı ziyaret etmek için rehberli turlar önerilmektedir. Bu turlar sayesinde, bölgenin tarihini ve hikayelerini daha detaylı bir şekilde öğrenme fırsatı bulabilirsiniz. Yürüyüş mesafesinde olan bu iki mahalleye Eminönü, Karaköy veya Eyüp'ten kolayca ulaşabilirsiniz. Özellikle Fener ve Balat'ın renkli evleri, tarihi yapıları ve dar sokakları arasında yürüyüş yapmak, unutulmaz bir İstanbul deneyimi sunacaktır.
Bu iki tarihi mahalle, İstanbul'un zengin tarihini ve kültürel çeşitliliğini keşfetmek isteyen her turist için kaçırılmaması gereken yerler arasında.