Samsun’un İlkadım ilçesine bağlı Baruthane Mahallesi’nde bulunan Amisos Tepesi, Karadeniz’in büyüleyici manzaralarına tanıklık etmek için kentte rotanızı çevirebileceğiniz en ideal adreslerden biri. Samsun Sinop karayolu üzerinde kalan ve kent merkezine yaklaşık 4 kilometre uzaklıkta olan bu tepe, geçmişte Baruthane Tepesi olarak da adlandırılıyordu. Keşfedildiği 28 Kasım 1995 tarihinden bu yana sit alanı statüsünde. Bu tepeye ismini veren Amisos, M.Ö. 6. yüzyılın başlarında Sinop’ta koloni olarak yaşayan Miletoslulara ait küçük bir yerleşim yeriymiş. Karadeniz ve Anadolu’nun iç kesimleri arasında bağlantı oluşturan ticaret yolunun başlangıç noktasını oluşturuyormuş. Yine bu yüzyılın ilk yarısında Kapadokyalılar da Amisos’a yerleşmiş. Devamında ise Kapadokyalıların izniyle Foçalılar, M.Ö. 400’lü yıllarda ise Atinalılar gelmiş. Amisos’un ismi bu dönemde Peiraieos olarak değiştirilmiş.
2004 yılında bu bölgede başlatılan kazı çalışmalarında, Baruthane Tümülüsleri olarak adlandırılan tepelerin altında mezar kalıntılarına ulaşılmış. Bu sayede tümülüslerin Helenistik Dönem’de inşa edildiği kanaatine varılmış. İstanbul Üniversitesi ve Samsun Müzesi’nin ortaklaşa yürüttüğü kazı çalışmaları, iki farklı mezarın açığa çıkarılmasını ve zaman içinde ziyarete açılmasını sağlamış. Ayrıca, ilçenin Cedit Mahallesi’nde yapılan bir kazı çalışmasında da yine Amisos döneminden kalma bir hazineye ve aile mezarına ulaşılmış. Her iki kazıdan çıkarılan tüm buluntular, günümüzde Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nde koleksiyon halinde sergileniyor. Dilerseniz gidip yakından inceleyebiliyorsunuz.
2008 yılından beri ziyarete açık olan Amisos Tepesi’nde mezar odalarını gezmek mümkün. Ayrıca, başta da belirttiğimiz gibi, bu tepenin manzarası gerçekten harika. Günümüzde burada belediye tarafından işletilen bir restoran da yer alıyor ve bu sayede tepenin büyüleyici manzaraları eşliğinde keyifli bir çay, kahve ya da yemek molası da verebiliyorsunuz. Ancak restoran dönem dönem hizmete kapalı olabiliyor, ziyaretiniz öncesinde güncel bilgilere göz atmakta fayda var.
