Isparta’nın Merkez ilçesine bağlı olan Turan Mahallesi, kentin en eski yerleşim yerlerinden biri olma özelliğine sahip. Bu mahalle, 1750’li yıllarda inşa edildiği tahmin edilen tarihi bir kiliseye de ev sahipliği yapıyor. Aya Payana ya da Aya Baniya olarak adlandırılan bu tarihi kilise dikdörtgen planlı, apsisli ve üç nesli şekilde inşa edilmiş. Batı, kuzey ve doğu yönlerinde olmak üzere toplamda üç farklı giriş kapısı bulunuyor. Ahşap bir tavanla örtülen yapıyı on sütun yaşıyor. Sütunların içi de ahşaptan yapılmış, ancak dışları sıvalı. Pencere pervazlarında ise kesme taşlardan yapılmış kemerler bulunuyor.
Aya Payana Kilisesi 1993 yılında Göller Bölgesi Projesi kapsamında restorasyondan geçirilmek üzere ziyarete kapatılmış. Ancak bu olayın üzerinden yıllar geçmesine rağmen, 2022 yılı itibarıyla henüz hâlen tamamıyla restore edilebilmiş ya da farklı bir işlev kazandırılarak hizmete açılabilmiş değil. 1999 yılında çatısı tamamen yenilenen kilisenin Kokuhane isimli bir koku atölyesine dönüştürülmesi konusunda protokol imzalanmış durumda. Kentin en önemli kiliselerinden biri olan Aya Payana’nın bu proje kapsamında turizme de yeniden kazandırılması planlanıyor. Isparta Koku Atölyesi: Kokuhane isimli bu projenin tam olarak ne zaman hayata geçeceği hâlen bilinmiyor.
Eğer Isparta geziniz henüz projenin tamamlanmadığı bu döneme denk gelirse, her koşulda Aya Payana Kilisesi’ni görmenizi ve bu tarihi yapıyı en azından dışarıdan incelemenizi tavsiye ederiz. İki asırı aşkın süredir varlığını koruyan kilise, yalnızca dışarıdan bakıldığında da ziyaretçilerini etkilemeyi başarıyor.
