I. Ulusal Mimarlık Dönemi’nin en etkileyici örneklerinden biri olan ve Eskişehir’in Odunpazarı ilçesinde yer alan Cumhuriyet Tarihi Müzesi, ziyaretçilerini 1916 yılında Turan Numune Mektebi olarak inşa edilmiş tarihi bir yapının içinde ağırlıyor. Osmanlı Devleti’nin 617. kuruluş yıl dönümünde açılan Turan Numune Mektebi, Yunan işgali başladığında bir dönem hastane olarak kullanılmış. Eskişehir’in düşman işgalinden kurduluğu 2 Eylül 1922 tarihinden itibaren de Yunan askerlerinin tutuklu kaldığı hapishane olarak kullanılmış. Cumhuriyet’in ilanından sonra yeniden okul işlevi kazanmış ve bu kez Turan Numune İlkokulu ismini almış. 1957’de TSK’ya devredilince yirmi yıl boyunca Askerlik Şubesi olarak hizmet vermiş. 1980 yılında da eski eser tescili alıp Anadolu Üniversitesi’ne tahsis edilmiş ve böylelikle 1994 yılında müzeye dönüştürülmüş.
Yaklaşık yirmi yıl boyunca ziyaretçilerini ağırlayan Cumhuriyet Tarihi Müzesi, 1 Haziran 2013 tarihinde restorasyon sebebiyle geçici olarak kapatılmış. 2019 yılında da yenilenerek tekrar hizmete açılmış. İki katlı müzenin zemin katının sağ tarafında Türk Tarihi Bölümü yer alıyor. Bu bölümde Orta Asya’da kurulan Türk devletlerinden Osmanlı Devleti’ne kadar uzanan siyasi bir kronoloji mevcut. Sol tarafta Atatürk’ün 15 Ocak 1923 tarihinde Eskişehirlilere hitaben yaptığı konuşmanın tam metni yer alıyor. I. Dünya Savaşı, Çanakkale Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’na ilişkin önemli bilgi ve görseller de sizi bu bölümde karşılıyor.
Zemin katta yer alan Eskişehirli Şehitler Anı Odası’nda Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nda şehit düşen 1603 Eskişehirli şehidimizin isimleri yazılı. Müzenin birinci katının sol tarafında Mustafa Kemal Atatürk’ün kişisel eşyaları sergileniyor. Yine bu bölümde Cumhuriyet dönemi ve Eskişehir tarihine ilişkin bilgiler veren odalar mevcut. Balkon kısmı ise 15 Temmuz 2016’da gerçekleşen darbe girişimini konu alıyor. Pazartesi haricindeki tüm günlerde 10:00-17:00 saatleri arasında ziyaret edilebilen Cumhuriyet Tarihi Müzesi’ne girişler ücretsiz.
