Haliç kıyısında uzanan Cibali, İstanbul’un tarihi dokusunu yaşatan, renkli ve karakteristik semtlerinden biri. Fener ve Balat ile birlikte, bölgenin en turistik yerleşim yerleri arasında yer alıyor. Osmanlı döneminde inşa edilen camileri ve hamamları ile öne çıkan semt, tarihi surlarla çevrili. İsmini de İstanbul’un fethi sırasında yaşandığı söylenen bir hikayeden alıyor. Rivayete göre, Mısırlı Cebe Ali, üzerinde savaş cepkeniyle Bizans surlarının bu bölgesine gelmiş ve askerlerini Haliç’i geçmeye ikna etmiş. Cebe Ali’nin gösterdiği bu kahramanlık da bölgeye zaman içinde “Cebeli” ismini vermiş. Söylene söylene, semtin ismi Cibali olarak kalmış.
Semte ismini veren Cibali Kapısı, Osmanlı surları içinde korunabilmiş ve günümüze ulaşabilmiş nadir kapılardan biri. Fetih sırasında stratejik açıdan çok önemli bir noktayı oluşturan tarihi kapı, kentin savunması açısından da hayati rol oynamış. Cibali Kapısı’nın hemen yanında, fetih ordusuna katılan komutanlardan Cebe Ali’nin mezarı bulunuyor. Evliya Çelebi’ye göre Cebe Ali, Mısır’dan gelerek katıldığı İstanbul kuşatmasında şehit düşmüş.
Cibali semtinin, tıpkı komşuları Fener ve Balat gibi, Osmanlı dönemi boyunca farklı inançlara ve kültürlere ev sahipliği yaptığını biliyoruz. Kozmopolit yapısıyla ön plana çıkan semt, uzun süre ağırlıklı olarak gayrimüslim topluluklara ev sahipliği yapmış. Özellikle Rumlar ve Yahudiler bölgenin sosyal hayatına önemli katkılar sağlamış. Zamanla Müslümanların da bölgeye taşınmasıyla, semte camiler ve derviş tekkeleri inşa edilmiş. Bugün de Cibali sokaklarında dolaşırken, bu kültürel çeşitliliğin izlerini fark edebiliyorsunuz. Örneğin, Gül Camii, bölgenin en dikkat çekici yapılarından biri. 10. ya da 11. yüzyılda Bizans kilisesi olarak inşa edilen yapı, Osmanlı döneminde camiye çevrilmiş ve hala ihtişamını koruyor.
Haliç’in güney kıyısında, Atatürk Köprüsü ile Fener arasında kalan Cibali, bir dönem Osmanlı tütün fabrikasına da ev sahipliği yapmış. Fabrikanın kadın işçileri hâlen semtte hatırlanıyor. Bir dönem bölgede sık sık çıkan ve ahşap evlerin çoğunun yanmasına sebep olan yangınlar da akıllardan silinmedi. Velhasıl, Cibali semti ve Cibali Kapısı, tarihe tanıklık etmeye devam ediyor.
