Karabük'ün Eskipazar ilçesinin batısında ve bugün "Viranşehir" olarak adlandırılan bölgede, Anadolu'nun keşfedilmeyi bekleyen antik hazinelerinden biri sizi karşılayacak: Hadrianapolis Antik Kenti. Eskipazar’ın merkezinden yalnızca 3 kilometre uzaklıkta olan bu antik kent; Budaklar, Büyükyaylalar, Çaylı ve Beytarla köylerini kapsayan geniş bir alana yayılmış durumda. Tarihi kalıntılar, özellikle Budaklar Köyü'nün Hacı Ahmetler Mahallesi'nde yoğunlaşıyor.
Tarihçesi 4. yüzyıla, yani Roma dönemine kadar uzanan Hadrianapolis, nam-ı diğer ”Paphlagonia Hadrianapolis’i”, birden fazla merkezi bulunan bir kent. Bunlardan birinde, Erken Bizans döneminden günümüze ulaşan ve hâlen son derece etkileyici bir görünüme sahip olan yapılar da var. Hadrianapolis’te toplamda üç adet Erken Bizans dönemi kilisesi mevcut. Bunların tümü 6. yüzyılda inşa edilmiş. Dahası, 2003 yılında burada dört farklı mozaik gün yüzüne çıkarılmış. Bu mozaiklerde kadın, erkek, hayvan ve meyve figürleri yer alıyor. Mozaiklerin en dikkat çekici özelliği ise Hıristiyan inancına göre cennetteki dört nehir olan "Phison", "Geon", "Euphrates" (Fırat) ve "Tigris" (Dicle)'in kişileştirilmiş tasvirlerini içermesi. Uzmanlara göre, bu tür bir kompozisyon, Anadolu'da başka hiçbir yerde yok.
Hadrianapolis Antik Kenti’nde 2022 yılında yapılan kazı çalışmaları, çok önemli bir keşfe daha sahne oldu. Asklepios kültüne ait kalıntılar gün yüzüne çıkarıldı. Sağlık tanrısı olarak bilinen Asklepios'a ait üç satırlık bu yazıt, "Ailos Deiotaros, kurtarıcı Asklepios'a bunu sundu" ifadesini taşıyor. Böylelikle, Karadeniz bölgesinde ilk kez Asklepios kültünün varlığı da kanıtlamış oldu.
Hadrianapolis'in geçmişte ne kadar zengin bir kent olduğu, sit alanı içinde bulunan mermer sütun ve sütun başlıkları, heykeller, surlar, su sarnıçları, kaya mezarları, Roma hamamı, tüneller ve şarap mahzenlerinden anlaşılıyor. Tarih kitaplarında kentin adına para basılan bir darphanenin de varlığından söz ediliyor. Selçuklular döneminde "Viranşehir" adını alan kent, ilerleyen süreçte Candaroğulları Beyliği ve ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliğine girmiş. Eğer tarih ve arkeolojiye ilginiz varsa Hadrianapolis'in büyüleyici dünyasını keşfetmek için vakit kaybetmeyin.
