Söz konusu Mevlevilik kültürü olduğunda, ülkemizde en ön plana çıkan iki kentin Konya ve Afyonkarahisar olduğunu söylemek mümkün. Mevlevi kültürünün tarihteki izlerini sürmek isteyenler, rotalarını gönül rahatlığıyla bu iki şehre çevirebilir. Afyonkarahisar’da Mevleviliği temsil eden en önemli yapıların başında da Merkez ilçesine bağlı Mevlana Mahallesi’nin sınırları içinde yer alan Sultan Divani Mevlevihanesi geliyor. Tarihte inşa edilmiş olan ikinci mevlevihane olma özelliğine sahip bu yapı, günümüzde hem cami hem de müze olarak hizmet veriyor.
Sultan Divani Mevlevihanesi’nin Türbe Camii olarak da adlandırılan Mevlevi Camii bölümü günümüzde ibadete açık. Yapının kalan bölümleri ise Mevlevi kültürünü tanıtan bir müze olarak düzenlenmiş. İlk olarak 14. yüzyılın başlarında inşa edildiği tahmin edilen tarihi yapı, asırlar boyunca çok sayıda yangın atlatmış. Bu sebeple de defalarca onarımdan ve restorasyondan geçirilerek günümüzdeki haline ulaşmış. Tekkelerin kapatılmasına kadar Mevlevihane olarak kullanılıyormuş. 1925 yılından sonra ise camiye dönüştürülmüş.
Mevlevi Camii’nin mimarisi, geleneksel Mevlevihane düzenini çok başarılı ve etkileyici bir şekilde yansıtıyor. Yapının harim, türbe ve semahane bölümlerinin her biri merkezi kubbe altında toplanmış. Türbe kısmında Mevlevi şeyhlerine ait 12 sanduka bulunuyor. Burada Mevlana’nın torunlarından Aba Pûş-i Veli ve Sultan-ı Divani gibi önemli isimlerin kabirleri de mevcut. Bunun yanı sıra, Şah İsmail’in oğlu Elkas Mirza’nın da mezarı burada. Caminin iç mekanı, Osmanlı’nın son dönem mimari tarzını yansıtan süslemelerle bezeli. Kubbe ve tonozları süsleyen kalem işi bitki motifleri de büyük bir ustalığın örneği.
Mevlevi Camii’nin avlusuna, kuzey ve güney cephedeki iki demir kapıyla giriliyor. Avlunun ortasında şadırvan, onun çevresinde de dedelerin hücreleri yer alıyor. Caminin şerbethane kısmı, kadınlar mahfili olarak düzenlenmiş ve kafeslerle çevrili. 2008 yılında orijinaline uygun olarak restore edildikten sonra yeniden ziyarete açılan yapı, hem manevi atmosferi hem de mimari zenginliğiyle yerli ve yabancı turistlerden yoğun ilgi görüyor. Her yıl ortalama 200 bini aşkın ziyaretçi ağırlıyor.
